انواع میلگرد (مشخصات ظاهری، کاربرد و سایز)

میلگرد یکی از اصلی‌ترین مصالح مورد استفاده در صنعت ساختمان‌سازی است که نقش حیاتی در تقویت بتن و افزایش مقاومت سازه‌ها ایفا می‌کند. از آنجا که بتن به‌تنهایی مقاومت کششی کمی دارد، استفاده از انواع میلگرد، موجب افزایش استحکام کششی و دوام سازه می‌شود. میلگردها در انواع مختلفی تولید می‌شوند که هرکدام دارای ویژگی‌ها، کاربردها و استانداردهای متفاوتی هستند.

در دنیای مهندسی عمران و ساختمان‌سازی، آنچه به سازه‌ها استحکام، دوام و امنیت می‌بخشد، تنها بتن نیست؛ بلکه آرماتوربندی اصولی با استفاده از میلگردهای مناسب است که نقش کلیدی در مقاومت سازه در برابر نیروهای کششی و برشی ایفا می‌کند. میلگرد در اشکال و آلیاژهای مختلفی تولید می‌شود تا بتواند نیازهای متنوع پروژه‌های ساختمانی، صنعتی و زیربنایی را برآورده سازد. از میلگرد ساده گرفته تا میلگرد آجدار، از میلگرد A1 تا A4، هر نوع آن دارای ویژگی‌های مکانیکی، کاربردهای خاص، استانداردهای فنی و مقاومت مشخصی است که آشنایی با آن‌ها برای مهندسان، معماران و حتی کارفرمایان امری ضروری به‌شمار می‌آید.

آشنایی با انواع میلگرد، مشخصات فنی، مزایا و معایب آن‌ها می‌تواند به انتخاب مناسب‌تر مصالح در پروژه‌های عمرانی کمک شایانی کند. در این مقاله به بررسی کامل انواع میلگرد و کاربرد هر یک در صنعت ساخت‌وساز خواهیم پرداخت.

فهرست محتوا

میلگرد چیست؟

میلگرد، مخفف «reinforcement bar» به معنای «میله تقویت کننده»، است. میلگرد میله‌ای فلزی است که برای افزایش مقاومت کششی بتن استفاده می‌شود. در نتیجه، به سازه‌های بتنی کمک می‌کند تا در برابر بارهای کششی، خمشی، پیچشی و برشی مقاومت کنند. میلگرد معمولاً در سازه‌های بتنی قابل مشاهده نیست زیرا معمولاً در داخل سازه بتنی قرار می گیرند. میلگرد از فولاد ساخته می‌شود زیرا فولاد مانند بتن دارای انبساط حرارتی است که مشکلات تغییر دما را کاهش می‌دهد. در ساختمان سازی معمولا از میلگرد آجدار استفاده می شود زیرا دنده‌های آن از لغزش در ساختار بتن جلوگیری می‌کند.

انواع میلگرد

وقتی صحبت از ساخت‌وساز به میان می‌آید، انتخاب نوع مناسب میلگرد به اندازه طراحی سازه اهمیت دارد. هر پروژه بسته به شرایط محیطی، نوع سازه، و میزان بار واردشونده، به نوع خاصی از میلگرد نیاز دارد که بتواند عملکرد بهینه‌ای در کنار بتن داشته باشد.

انواع میلگرد از نظر شکل ظاهری

میلگردها از نظر شکل ظاهری به دو نوع اصلی تقسیم می‌شوند: میلگرد ساده و میلگرد آجدار. هر یک از این دو نوع، ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند که انتخاب آن‌ها را وابسته به نوع پروژه و نیازهای سازه‌ای می‌سازد.

میلگرد ساده میلگرد A1 دارای سطحی صاف و بدون هیچ‌گونه برجستگی یا آج است. این نوع میلگرد معمولاً در کارهای سبک یا برای اهداف خاصی مانند ساخت خاموت، اتصال موقت یا قالب‌بندی مورد استفاده قرار می‌گیرد. به دلیل سطح صاف، چسبندگی کمتری با بتن دارد و در مواقعی که نیاز به لغزش یا تغییر موقعیت وجود دارد، انتخاب مناسبی است.

در مقابل، میلگرد آجدار دارای برجستگی‌هایی در سطح خود است که به آن امکان می‌دهد به‌طور مؤثرتری با بتن درگیر شود. این آج‌ها باعث افزایش اصطکاک میان بتن و میلگرد شده و مقاومت کششی بالاتری در سازه ایجاد می‌کنند. میلگردهای آجدار خود به چند گروه مختلف تقسیم می‌شوند، از جمله A2، A3 و A4 که از نظر مقاومت، شکل آج و میزان انعطاف‌پذیری با یکدیگر تفاوت دارند.

میلگرد آجدار A2 (میلگرد آجدار مارپیچ)

میلگرد آجدار A2 یکی از انواع میلگردهای پرکاربرد در ساختمان‌سازی است که دارای آج‌های مارپیچی (مورب) و سطحی نسبتاً نرم و انعطاف‌پذیر است. این میلگرد با مقاومت بالا، گزینه‌ای مناسب برای ساخت خاموت‌ها و قسمت‌هایی از سازه است که نیاز به خم‌کاری دارند. این نوع میگلرد به میلگرد نیمه سخت نیز شناخته می‌شود.
• ظاهر: دارای آج‌های یکنواخت مارپیچی (مورب)
• مقاومت تسلیم: حدود ۳۴۰ مگاپاسکال
• مقاومت کششی نهایی: حدود ۵۰۰ مگاپاسکال
• انعطاف‌پذیری: سبتاً بالا، قابلیت شکل‌پذیری خوبی دارد
• ویژگی‌ها: خم کردن این میلگرد بدون ترک‌خوردگی یا شکستگی امکان‌پذیر است.

میلگرد آجدار A3 (میلگرد آجدار جناغی)

میلگرد A3 دارای آج‌های جناغی است و نسبت به میلگردهای A1 و A2 به دلیل درصد کربن بالا مقاومت بیشتری دارد اما خاصیت شکل پذیری آن نیز کمتر است.
• ظاهر: دارای آج‌های جناقی یا ضربدری
• مقاومت تسلیم: حدود ۴۰۰ مگاپاسکال
• مقاومت کششی نهایی: حدود ۶۰۰ مگاپاسکال
• انعطاف‌پذیری: کمتر از A2، نسبتاً ترد و شکننده‌تر
• کاربرد: بیشتر در آرماتورهای طولی (راستا)، ستون‌ها و تیرها
• ویژگی‌ها: به دلیل مقاومت بیشتر، گزینه مناسبی برای سازه‌های با بار بالا است. اما به دلیل شکنندگی بیشتر نباید برای خم‌کاری زیاد از آن استفاده شود.

میلگرد آجدار A4 (میلگرد آجدار مرکب)

میلگرد A4 دارای بالاترین میزان کربن بوده و درجه سختی بالایی دارد. شکل ظاهری آج‌های این میگلرد به صورت دوکی شکل است.
• ظاهر: دارای آج‌های مرکب و پیچیده‌تر نسبت به A3
• مقاومت تسلیم: حدود ۵۰۰ مگاپاسکال یا بیشتر
• مقاومت کششی نهایی: حدود ۶۵۰ تا ۷۰۰ مگاپاسکال
• انعطاف‌پذیری: بسیار پایین، سخت و شکننده
• ویژگی‌ها: با وجود مقاومت بالا، به هیچ وجه مناسب خم‌کاری در محل نیست و بیشتر در حالت آماده استفاده می‌شود.

انواع میلگرد از نظر جنس

در کنار تنوع میلگردها از نظر شکل ظاهری، یکی دیگر از دسته‌بندی‌های مهم در انتخاب و استفاده از میلگرد، طبقه‌بندی آن‌ها بر اساس جنس و ترکیب آلیاژی است. جنس میلگرد تأثیر مستقیمی بر مقاومت مکانیکی، دوام، رفتار در برابر خوردگی و کاربرد نهایی آن دارد. بسته به نوع فولاد به‌کاررفته در تولید میلگرد، می‌توان آن‌ها را به انواع مختلفی مانند میلگردهای کربنی، فولاد کم‌آلیاژ، ضدزنگ (استنلس استیل)، گالوانیزه و کامپوزیتی تقسیم کرد. شناخت این تفاوت‌ها به مهندسان و مجریان پروژه کمک می‌کند تا متناسب با شرایط محیطی، نوع سازه و الزامات فنی، انتخابی هوشمندانه و اصولی داشته باشند.

میلگرد کربنی (فولاد ساده)

میلگرد کربنی که به نام میلگرد سیاه نیز شناخته می‌شود، متداول‌ترین نوع میلگرد در بازار است. میگلرد کربنی مقاومت کمی در برابر رطوبت دارد و درجه زنگ زدگی در آن بالاست. با لایه اپوکسی می‌توان تا حد زیادی ضعف مقاومت و زنگ‌زدگی میگلرد کربنی را ‍پوشش داد.
• ترکیب اصلی: آهن با درصد مشخصی از کربن
• ویژگی‌ها: رایج‌ترین نوع میلگرد، دارای مقاومت مناسب و قیمت اقتصادی
• مزایا: در دسترس، قابل جوشکاری و شکل‌پذیر
• معایب: مقاومت پایین در برابر رطوبت و خوردگی
• کاربرد: در بیشتر سازه‌های معمولی که در معرض رطوبت شدید نیستند استفاده می‌شود.

میلگرد گالوانیزه

میلگرد گالوانیزه درواقع همان میلگرد معمولی است که با لایه ای از روی پوشیده شده و مقاومت تا ۴۰ برابر بیشتر نسبت به میلگرد اپوکسی دارد
• ترکیب: میلگرد فولادی با روکش روی (zinc)
• ویژگی‌ها: مقاوم در برابر زنگ‌زدگی و خوردگی
• مزایا: عمر بالا در مناطق مرطوب و مجاورت با آب یا مواد شیمیایی
• معایب: هزینه بیشتر نسبت به میلگرد معمولی، حساسیت به آسیب سطحی (در صورت خراش، محافظت کاهش می‌یابد)
• کاربرد: مناسب برای سازه‌های کنار دریا، پل‌ها، پارکینگ‌ها و سازه‌های آب‌بر

میلگرد کامپوزیتی (FRP)

به میلگرد کامپوزیتی (FRP)، میله های پلیمری تقویت شده با الیاف هستند که در عین استحکام بالا، وزن کمی دارند.کاربرد این نوع میلگرد در صناعع ساختمانی و صنعتی است و مقاومت بالایی در برابر خوردگی دارد اما برای خمکاری مناسب نیست.ترکیب: ساخته‌شده از الیاف پلیمری مانند فایبرگلاس یا کربن
• ویژگی‌ها: سبک، غیررسانا، مقاوم در برابر خوردگی و مغناطیس
• مزایا: وزن کم، عدم زنگ‌زدگی، عایق الکتریکی
• معایب: شکننده، قابلیت شکل‌پذیری و برش محدود، قیمت بالا
• کاربرد: سازه‌هایی با نیاز به مقاومت ویژه در برابر خوردگی یا الکتریسیته، مانند تصفیه‌خانه‌ها، بیمارستان‌ها و نیروگاه‌ها

میلگرد استیل (فولاد ضدزنگ)

میلگرد استیل گران‌ترین نوع میگلرد در بازار است و مقاومت بالایی در برابر خمش و خوردگی و زنگ زدگی دارد.
• ترکیب: فولاد با درصد بالای کروم و نیکل
• ویژگی‌ها: بالاترین مقاومت در برابر خوردگی در میان انواع میلگرد
• مزایا: دوام طولانی‌مدت، عدم نیاز به پوشش یا نگهداری ویژه
• معایب: بسیار گران‌قیمت
• کاربرد: سازه‌های صنعتی حساس، نیروگاه‌ها، مناطق دریایی و پروژه‌هایی با عمر مفید بالا

کاربرد انواع میلگرد در ساختمان

انواع میلگرد در ساختمان‌سازی نه‌تنها از نظر ظاهر، جنس و نوع آلیاژ بلکه از نظر نحوه استفاده در سازه نیز به اشکال مختلفی تقسیم می‌شوند. این تنوع شکلی، با هدف تأمین نیازهای مختلف سازه‌ای، به‌ویژه در آرماتوربندی، طراحی و اجرا به وجود آمده است.

میلگرد بستر

میلگرد بستر نوعی تقویت‌کننده فولادی است که بین ردیف‌های دیوارهای آجری یا بلوکی قرار می‌گیرد و نقش مهمی در افزایش استحکام افقی دیوار و مقابله با ترک‌خوردگی، نشست یا نیروهای جانبی مانند زلزله دارد. این میلگرد معمولاً به‌صورت نوارهای مشبک (شبکه‌ای) یا نوارهای دوبل موازی با اتصالات عرضی تولید می‌شود و بین رج‌های دیوارچینی قرار می‌گیرد، به همین دلیل به آن “میلگرد بستر” گفته می‌شود.

میلگرد زیگزاگ (خرپا)

میلگرد زیگزاگ درواقع از دو میلگرد تشکیل شده که توسط یک مفتول به شکل زیگزاگ یا عمودی جوش داده می‌شود. یلگرد زیگزاگ با ایجاد سطح تماس بیشتری با بتن، به بهبود چسبندگی و انسجام بتن و آرماتور کمک می‌کند. این ویژگی در مکان‌هایی که بتن در معرض نیروهای کششی یا برشی شدید قرار دارد، بسیار مؤثر است.

خاموت

میلگرد خاموت یکی از مهم‌ترین اجزای آرماتوربندی در سازه‌های بتن مسلح است که نقش آن بیشتر در مهار میلگردهای طولی و افزایش مقاومت عضو سازه‌ای مثل ستون یا تیر است. خاموت معمولاً دور میلگردهای اصلی پیچیده می‌شود تا از کمانش آن‌ها در برابر فشارهای جانبی جلوگیری کند. همچنین خاموت‌ها کمک می‌کنند که بتن اطراف میلگردها بهتر عمل کند و یکپارچگی سازه در هنگام زلزله یا بارگذاری شدید حفظ شود.
خاموت‌ معمولاً با میلگردهای نازک‌تر از میلگردهای طولی ساخته می‌شوند (مثلاً سایز ۸ یا ۱۰ میلی‌متر) و با فواصل مشخص در طول عضو سازه‌ای نصب می‌شوند. این فواصل بسته به نوع سازه، میزان بار وارده و محل قرارگیری (مانند ناحیه برش بالا یا پایین ستون) متفاوت است.

میلگرد تقویتی

میلگرد تقویتی به نوعی از میلگرد اطلاق می‌شود که به‌منظور افزایش مقاومت و استحکام سازه‌های بتنی در نقاط خاصی از پروژه‌های عمرانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این میلگردها معمولاً در مناطقی از سازه‌ها که نیاز به تقویت بیشتر دارند، مانند نواحی تحت بارگذاری شدید، نقاط آسیب‌پذیر، یا مناطق زلزله‌خیز، نصب می‌شوند. میلگردهای تقویتی می‌توانند از گسترش ترک‌های موجود در بتن جلوگیری کنند و به‌ویژه در نقاطی که ترک‌ها به دلیل بارگذاری‌های سنگین یا نشست‌های زمین به وجود آمده‌اند، نقش مهمی ایفا کنند.

میلگرد نرمال

میلگرد نرمال (که به آن میلگرد معمولی یا میلگرد استاندارد هم گفته می‌شود) نوعی میلگرد فولادی است که در ساخت و سازهای بتنی به‌طور گسترده‌ای استفاده می‌شود. این میلگردها از جنس فولاد با خواص مکانیکی مشخص تولید می‌شوند و به‌طور معمول در انواع سازه‌ها از جمله تیرها، ستون‌ها، دال‌ها، فونداسیون‌ها و دیوارها به‌کار می‌روند. میلگرد نرمال به دو صورت کلاف و شاخه ای مورد استفاده قرار می‌گیرد.

میلگرد حرارتی

میلگرد حرارتی نوعی میلگرد است که به‌طور خاص برای جلوگیری از ترک‌خوردگی و ایجاد تنش‌های حرارتی در سازه‌های بتنی مورد استفاده قرار می‌گیرد. میلگرد حرارتی وظیفه دارد که تنش‌های ناشی از انبساط و انقباض حرارتی را در بتن تقسیم کند. هنگامی که بتن در معرض دمای بالا یا پایین قرار می‌گیرد، حجم آن تغییر می‌کند. در این حالت، میلگردهای حرارتی به عنوان یک واسطه برای انتقال این تنش‌ها به کار می‌روند و از ترک خوردن بتن جلوگیری می‌کنند.

میلگرد رکابی

میلگرد رکابی یکی از انواع میلگردهایی است که به شکل خاصی خم می‌شود و معمولاً به صورت U یا قلاب‌دار ساخته می‌شود. کاربرد اصلی میلگرد رکابی در نگهداری و اتصال میلگردهای طولی در ستون‌ها و دیوارهای برشی است، به‌طوری‌که باعث تثبیت موقعیت آرماتورها شده و مانع از جابجایی آن‌ها در هنگام بتن‌ریزی می‌شود. این نوع میلگرد همچنین نقش مهمی در افزایش انسجام سازه و مقاومت آن در برابر نیروهای برشی و پیچشی ایفا می‌کند. اندازه و شکل خم میلگرد رکابی بسته به نقشه اجرایی پروژه و میزان بار وارده قابل تغییر است.

میلگرد سنجاقی

میلگرد سنجاقک یکی از اجزای فرعی در آرماتوربندی است که برای تقویت اتصال بین میلگردهای طولی و خاموت‌ها به کار می‌رود. این میلگرد معمولاً به شکل L یا گاهی به شکل Z خم می‌شود و در بخش‌هایی از ستون یا تیر قرار می‌گیرد که احتمال باز شدن خاموت یا جدا شدن میلگردهای اصلی از موقعیت خود وجود دارد. نقش اصلی میلگرد سنجاقک مهار میلگردهای طولی و جلوگیری از کمانش آن‌ها در اثر فشارهای وارده است. به‌طور خاص در محل‌هایی که طول آزاد میلگرد زیاد است و امکان خمش وجود دارد، استفاده از میلگرد سنجاقک الزامی می‌شود.

استانداردهای انواع میلگرد

برای اطمینان از کیفیت، دوام و ایمنی در پروژه‌های عمرانی، تولید میلگرد باید طبق استانداردهای مشخصی انجام شود. این استانداردها در هر کشور بر اساس شرایط اقلیمی، نوع سازه‌ها و سطح تکنولوژی تعریف می‌شوند. در این بخش با معروف‌ترین استانداردهای میلگرد در جهان آشنا می‌شویم.
استاندارد DIN: استاندارد DIN متعلق به آلمان است و در بسیاری از کشورهای اروپایی نیز پذیرفته شده است. با این حال، میلگردهای تولیدشده بر اساس این روش برای استفاده در مناطق با شرایط بحرانی یا سازه‌های بسیار مقاوم توصیه نمی‌شوند.

استاندارد GOST: در کشور روسیه، میلگردها طبق استاندارد GOST 5781 تولید می‌شوند. این استاندارد محصولات را تا قطر ۴۰ میلی‌متر پوشش می‌دهد و بر اساس شکل آج و مقاومت مکانیکی تقسیم می‌شوند.

استاندار ASTM: در آمریکا، تولید میلگرد تحت نظارت سازمان ASTM (انجمن آزمون و مواد آمریکا) انجام می‌شود. این سازمان، میلگردها را بر اساس ترکیب شیمیایی و کاربرد دسته‌بندی کرده است.

استاندارد JIS: در ژاپن، همه‌ی محصولات صنعتی از جمله میلگردها تحت نظارت استاندارد JIS (Japanese Industrial Standards) تولید می‌شوند. این استانداردها دقت بسیار بالایی دارند و برای پروژه‌های حساس در شرق آسیا رایج هستند.

انواع سایز میلگرد

سایز یا همان قطر میلگرد تأثیر مستقیمی بر استحکام سازه، مقدار مصرف، وزن و قیمت نهایی دارد. انتخاب سایز مناسب، هم از نظر ایمنی و هم از نظر اقتصادی اهمیت زیادی دارد.

در پروژه‌های ساختمانی و عمرانی، انتخاب سایز مناسب میلگرد اهمیت زیادی دارد؛ چرا که استحکام و پایداری سازه تا حد زیادی به آن وابسته است. میلگردها بر اساس قطر اسمی خود دسته‌بندی می‌شوند و در ایران معمولاً در سایزهای ۶ تا ۴۰ میلی‌متر تولید می‌گردند. هر یک از این سایزها برای کاربرد مشخصی طراحی شده‌اند و استفاده‌ی صحیح از آن‌ها، هم ایمنی سازه را تضمین می‌کند و هم از هزینه‌های اضافی جلوگیری می‌کند.

میلگردهای نازک‌تر، مانند سایزهای ۶، ۸ و ۱۰ میلی‌متر، بیشتر برای کارهای سبک مثل خاموت‌کاری، اجرای مش‌بندی سقف یا آرماتوربندی در دیوارهای برشی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این میلگردها انعطاف‌پذیری بالایی دارند و به راحتی خم می‌شوند، به همین دلیل برای شکل‌دهی و اجرای جزئیات سازه بسیار کاربردی هستند.

در مقابل، سایزهای متوسط مانند میلگردهای ۱۲، ۱۴ و ۱۶ میلی‌متر در تیرها، ستون‌ها و فونداسیون‌های معمولی کاربرد گسترده‌ای دارند. این میلگردها، ترکیب مناسبی از مقاومت و قابلیت اجرای ساده را ارائه می‌دهند و در ساختمان‌های مسکونی و اداری با تعداد طبقات کم تا متوسط، از پرکاربردترین‌ها هستند.

برای پروژه‌هایی که باربری بیشتری دارند یا نیاز به پایداری ویژه دارند – مانند برج‌ها، پل‌ها، سازه‌های صنعتی، سوله‌ها و اسکله‌ها – از میلگردهای ضخیم‌تری مانند سایزهای ۲۰، ۲۲، ۲۵ و حتی ۲۸ میلی‌متر استفاده می‌شود. این نوع میلگردها مقاومت کششی و فشاری بسیار بالاتری دارند و در برابر نیروهای وارده از زلزله یا بارهای سنگین عملکرد مطلوب‌تری دارند. البته اجرای این نوع میلگردها نیازمند تجهیزات خاص‌تر و دقت بالاتری در کار است.
همچنین، در پروژه‌های خاص مانند سدسازی، مترو، نیروگاه‌ها یا سازه‌های نظامی که به مقاومت فوق‌العاده بالا نیاز است، از میلگردهایی با سایز بسیار بالا (تا ۴۰ میلی‌متر) استفاده می‌شود. این میلگردها ممکن است به صورت سفارشی تولید شوند و در اجرای آن‌ها رعایت دقیق ضوابط مهندسی ضروری است.

در نهایت، باید توجه داشت که تنها انتخاب سایز کافی نیست؛ بلکه وزن میلگرد، نوع آج، کیفیت فولاد و استاندارد تولید نیز عواملی حیاتی در تعیین مناسب‌ بودن میلگرد برای هر پروژه محسوب می‌شوند. در اجرای هر سازه، مشورت با مهندس سازه و پایبندی به نقشه‌های اجرایی الزامی است تا از هرگونه خطا در انتخاب سایز و نوع میلگرد جلوگیری شود.

کاربرد انواع میلگرد در ساختمان

میلگرد یکی از اصلی‌ترین مصالح تقویتی در ساختمان‌سازی است که برای افزایش مقاومت کششی بتن مورد استفاده قرار می‌گیرد. چون بتن در برابر فشار مقاوم است ولی در برابر کشش ضعیف عمل می‌کند، میلگرد به عنوان تقویت‌کننده‌ی کششی وارد سازه می‌شود و در انواع اجزای ساختمانی کاربرد دارد. در ادامه به مهم‌ترین موارد استفاده از میلگرد در ساختمان اشاره می‌کنیم:

فونداسیون (پی ساختمان)

در بخش پی، میلگردها به‌صورت شبکه‌ای در دو جهت عمود بر هم قرار می‌گیرند تا بتن فونداسیون را در برابر نشست، ترک‌خوردگی و بارهای وارده از بالا مقاوم کنند.

ستون‌ها

ستون‌ها نقش انتقال بار از سقف به فونداسیون را دارند و به دلیل نیروی فشاری زیاد، استفاده از میلگردهای طولی (برای مقاومت فشاری و کششی) و میلگردهای خاموت (برای جلوگیری از کمانش میلگردهای اصلی و افزایش مقاومت برشی) الزامی است.

تیرها

در تیرهای بتنی، میلگردها نقش کلیدی در تحمل نیروهای خمشی و برشی دارند. در بخش پایین تیرها، میلگردهای کششی و در اطراف، خاموت‌ها برای مقابله با برش استفاده می‌شوند.

سقف‌ها (دال بتنی)

در سقف‌های تیرچه‌بلوک یا دال‌های بتنی، از میلگرد برای تقویت کششی سطح پایین سقف استفاده می‌شود تا از ترک‌خوردن و افتادگی سقف جلوگیری شود.

دیوارهای برشی و دیوارهای سازه‌ای

در دیوارهای مقاوم در برابر زلزله (دیوارهای برشی)، میلگرد به صورت شبکه‌ای درون دیوار قرار می‌گیرد تا در برابر نیروهای جانبی مانند باد و زلزله مقاومت کند.

پله‌ها و رمپ‌ها

در ساخت پله‌های بتنی یا رمپ‌های پارکینگ، میلگرد باعث ایجاد استحکام بیشتر و جلوگیری از شکست در محل‌هایی می‌شود که تنش زیاد دارند.

چاله آسانسور و جان‌پناه‌ها

در سازه‌های خاص مانند چاله آسانسور یا دیوارهای محافظ پشت‌بام، میلگرد به کار می‌رود تا مقاومت بتن در برابر نیروهای ضربه‌ای و جانبی بیشتر شود.

سازه‌های خاص مانند تیرهای حلقوی، سازه‌های پیش‌تنیده یا سقف‌های شیبدار

در این سازه‌ها، میلگرد با فرم‌های خاص خم می‌شود تا مطابق با انحنای سازه عمل کند.

به طور کلی، میلگرد در هر بخش سازه‌ای که نیاز به تحمل تنش کششی، خمشی یا برشی وجود دارد، نقش حیاتی ایفا می‌کند. اجرای درست و مهندسی‌شده‌ی میلگردها، ضامن ایمنی، دوام و عملکرد صحیح ساختمان در برابر بارهای استاتیکی و دینامیکی (مثل زلزله) خواهد بود.

جمع بندی

در مجموع، شناخت انواع میلگرد و کاربرد هرکدام نقش کلیدی در ایمنی و استحکام سازه‌های بتنی دارد. از میلگردهای ساده تا آج‌دار، از خاموت و سنجاقک تا رکابی، هرکدام برای هدفی خاص طراحی شده‌اند و استفاده صحیح از آن‌ها مطابق با استانداردهای معتبر، ضامن دوام و مقاومت ساختمان خواهد بود. انتخاب درست میلگرد نه‌تنها کیفیت سازه را تضمین می‌کند، بلکه از بروز خسارات احتمالی در برابر نیروهای طبیعی مانند زلزله نیز جلوگیری می‌نماید. بنابراین، آگاهی از ویژگی‌ها و استانداردهای انواع میلگرد، گامی ضروری برای هر مهندس، پیمانکار یا کارفرمای فعال در حوزه ساخت‌وساز است.

سوالات متداول