وقتی صحبت از سازه‌های مقاوم و ایمن می‌شود، نام تیرآهن ipe همواره به میان می‌آید. این نوع تیرآهن که در دل بسیاری از پروژه‌های ساختمانی نقش کلیدی ایفا می‌کند، به خاطر طراحی خاص و استانداردهای دقیق محبوبیت بالایی در بازار فولاد دارد. تیرآهن IPE با شکل ظاهری منظم و ضخامت یکنواخت بال و جان، انتخاب اول مهندسان برای پروژه‌هایی است که به استحکام و دوام بالا نیاز دارند.
در این مطلب قصد داریم به زبان ساده توضیح دهیم که تیرآهن ipe چیست، چه ویژگی‌هایی دارد و چه انواعی از آن در صنعت استفاده می‌شود. اگر به دنبال شناخت بهتر درمورد قیمت تیرآهن این مقطع مهم فولادی هستید، همراه ما باشید.
فهرست محتوا
تیرآهن ipe
تیرآهن ipe (I Profile Eroeenne) یکی از پرکاربردترین پروفیل‌های فولادی در پروژه‌های ساختمانی است که از طراحی متوازن و استحکام بالایی، برخوردار است. این تیرآهن که به دلیل شکل مقطعش به نام تیرآهن نیم‌پهن نیز شناخته می‌شود، دارای بال‌هایی با ضخامت یکنواخت و جان مرکزی یکدست است که باعث شده در بسیاری از سازه‌های فلزی انتخابی مطمئن باشد.
در میان انواع تیرآهن، مدل IPE به عنوان نماینده استانداردهای اروپایی جایگاه ویژه‌ای دارد. ویژگی بارز آن، یکنواختی ضخامت در طول بال‌ها و جان آن است که هم در نصب و هم در محاسبات مهندسی مزیت ایجاد می‌کند. سایزهای متداول تیرآهن IPE معمولاً بین 120 تا 300 میلی‌متر هستند و در ارتفاع‌های مختلفی عرضه می‌شوند.
برخلاف تیرآهن هاش که بال‌های پهن‌تری دارد و برای تحمل بارهای سنگین‌تر طراحی شده، تیرآهن IPE بیشتر در پروژه‌هایی با بارگذاری متوسط به‌کار می‌رود. این تفاوت در طراحی، کاربردهای متفاوتی برای هر نوع تیرآهن ایجاد کرده و باعث شده انتخاب بین آن‌ها بسته به نیاز پروژه، اهمیت زیادی پیدا کند.
مشخصات تیرآهن ipe
اگر بخواهیم تیرآهن IPE را بهتر بشناسیم، باید به چند ویژگی اصلی آن توجه کنیم که آن را از سایر مقاطع فولادی متمایز می‌سازد:
طراحی یکنواخت در طول تیر:
ضخامت بال‌ها و جان این تیرآهن در تمام طول آن ثابت است، که این ویژگی باعث شده در اجرا و نصب دچار مشکل تغییر ضخامت نشویم.
ارتفاع متنوع با سایزهای کاربردی:
ارتفاع تیرآهن IPE از 80 تا 600 میلی‌متر متغیر است، اما در ایران اغلب سایزهای بین 120 تا 300 میلی‌متر تولید می‌شود که مناسب اکثر پروژه‌هاست.
طول استاندارد:
این تیرآهن معمولاً در شاخه‌هایی به طول 8 تا 16 متر تولید و عرضه می‌شود تا نیازهای گوناگون ساخت‌وساز را پوشش دهد.
عرض مناسب در مقیاس پروژه‌های عمرانی:
عرض تیرآهن IPE از حدود 46 تا 220 میلی‌متر است و با افزایش ارتفاع، عرض و ضخامت‌ها هم‌زمان افزایش می‌یابد.
نصب آسان و اشغال فضای کم:
به دلیل طراحی متناسب و وزن معقول، حمل، برش و اتصال این تیرآهن در محل پروژه به‌راحتی امکان‌پذیر است.
ساختار کلی تیر:
این تیر از دو بخش اصلی به نام‌های جان (بخش عمودی) و بال (لبه‌های افقی) تشکیل شده که با زاویه ۹۰ درجه به هم متصل هستند.
کاربرد در ستون‌بندی مرکب:
استفاده از این تیرها به‌ویژه در ستون‌های ترکیبی یا سازه‌هایی با بارگذاری متوسط، بسیار رایج است.
علامتهای اختصاری ابعاد تیرآهن IPE
در تیرآهن‌های IPE (که به تیرآهن‌های بال‌مساوی اروپایی نیز معروف‌اند)، ابعاد و ویژگی‌های هندسی آن‌ها با استفاده از علامتهای اختصاری استاندارد مشخص می‌شوند. این علامت‌ها عمدتاً در جدول اشتال یا مشخصات فنی هر تیرآهن درج می‌شوند..
H: ارتفاع جان
B: عرض بال
Tg: ضخامت بال
Ts: ضخامت جان
R: شعاع انحنای محل اتصال جان به بال
W: وزن تیرآهن
A: سطح مقطع
انواع تیرآهن IPE از نظر استاندارد تولید
تیرآهن IPE معمولی مطابق با استاندارد اروپایی IPE تولید می‌شود و دارای بال‌هایی با ضخامت یکنواخت است. این نوع تیرآهن از نظر وزنی و ابعادی با جدول اشتال مطابقت کامل دارد. تیرآهن‌های استاندارد معمولاً توسط کارخانه‌های معتبر مانند ذوب‌آهن اصفهان تولید می‌شوند و در ساخت سازه‌های مقاوم، اسکلت فلزی، تیرهای اصلی و ساختمان‌های چند طبقه کاربرد فراوان دارند.
در مقابل، تیرآهن IPE سبک یا همان I7، از نظر ظاهری شبیه به IPE استاندارد است، اما ضخامت جان و بال کمتری دارد و بنابراین وزن آن از مقدار استاندارد کمتر است. این تیرآهن بیشتر توسط تولیدکنندگان کوچک داخلی یا خارجی با هدف کاهش هزینه تولید عرضه می‌شود. چون وزن سبک‌تری دارد، قیمت آن نیز پایین‌تر از نوع استاندارد است.
در مجموع، تفاوت اصلی این دو نوع تیرآهن در ضخامت، وزن، قیمت و توان تحمل بار است. تیرآهن IPE معمولی مقاوم‌تر، سنگین‌تر و گران‌تر است، در حالی که IPE سبک اقتصادی‌تر، اما با تحمل بار پایین‌تر می‌باشد. انتخاب بین آن‌ها باید با توجه به نوع پروژه و نظر مهندس سازه انجام شود.
انواع تیرآهن IPE از نظر گریدهای فولادی
در صنعت فولاد، استانداردهای St37، St44، St52 (در استاندارد آلمانی DIN) و معادل آن‌ها یعنی S235، S275، S355 (در استاندارد اروپایی EN) برای توصیف نوع فولاد ساختمانی استفاده می‌شوند. این نام‌گذاری‌ها به ما اطلاعاتی درباره مقاومت مکانیکی، ترکیب شیمیایی، و کاربردهای فولاد می‌دهند.
استاندارد معادل
حد تسلیم (MPa)
مقاومت کششی (MPa)
جوش‌پذیری
St37
S235
235
360–510
عالی
St44
S275
275
370–530
خوب
St52
S355
355
490–630
خوب
کاربردهای تیرآهن IPE
تیرآهن IPE به دلیل طراحی خاص و استاندارد اروپایی، در بخش‌های مختلف ساخت‌وساز جایگاه ویژه‌ای دارد. در ادامه با برخی از کاربردهای مهم آن آشنا می‌شویم:
ساخت خرپاهای سبک و مقاوم
از تیرآهن IPE در ساخت خرپاها استفاده می‌شود؛ جایی که تحمل تنش‌های کششی و فشاری بدون افزایش وزن سازه اهمیت دارد. به لطف وزن تیرآهن IPE که در مقایسه با برخی دیگر از مدل‌ها سبک‌تر است، خرپاها هم اقتصادی‌تر ساخته می‌شوند.
استفاده در ستون‌سازی‌های متعادل
این نوع تیرآهن در ستون‌های ترکیبی یا ساده‌ای که نیاز به مقاطع یکنواخت دارند، کاربرد زیادی دارد. ضخامت ثابت بال و جان، اجرای ستون را ساده‌تر می‌کند.
مناسب برای سازه‌های بلندمرتبه
در پروژه‌هایی که ارتفاع سازه بالاست، کاهش وزن اجزای فولادی اهمیت زیادی دارد. به همین دلیل، وزن تیرآهن IPE مزیت بزرگی به شمار می‌رود و باعث کاهش بار مرده ساختمان می‌شود.
کاربرد در پل‌های لانه‌زنبوری
این نوع پل‌ها که دارای دهانه‌های بزرگ هستند، نیازمند تیرهایی با استحکام بالا و وزن بهینه‌اند. تیرآهن IPE در اینجا انتخابی مناسب برای توزیع بار یکنواخت و کنترل تنش‌های خمشی است.
افزایش سرعت اجرای پروژه‌ها
به دلیل طراحی یکنواخت، برش، حمل و نصب تیرآهن‌های IPE راحت‌تر است و باعث می‌شود زمان اجرای اسکلت فلزی کاهش یابد.
کاربرد عمومی در ساخت‌وساز
چه در پروژه‌های مسکونی و چه صنعتی، تیرآهن IPE در ساخت قاب‌ها، اسکلت‌های فلزی، و سازه‌های سبک جایگاه ثابتی دارد.
انواع تیرآهن ipe
تیرآهن IPE تنها یک محصول ثابت و یکنواخت نیست؛ بلکه در ابعاد و مشخصاتی متنوع تولید می‌شود تا نیاز پروژه‌های مختلف را پوشش دهد. این مدل از تیرآهن که به دلیل طراحی استاندارد و ضخامت یکنواختش شناخته می‌شود، در چندین سایز و طول مختلف به بازار عرضه می‌شود.
تیرآهن IPE سبک:
این نوع تیرآهن برای پروژه‌هایی مناسب است که به باربری بالا نیاز ندارند. وزن کمتر آن باعث شده برای سازه‌های سبک، سقف‌های کاذب یا پروژه‌های موقتی گزینه‌ای اقتصادی و کاربردی باشد.
تیرآهن IPE سنگین:
در پروژه‌هایی که نیاز به مقاومت بیشتر در برابر نیروهای خمشی و برشی دارند، استفاده از تیرآهن IPE در سایزهای بزرگ‌تر و با وزن بالاتر توصیه می‌شود. این نوع تیرآهن در پل‌ها، قاب‌های فولادی و ستون‌های باربر بیشتر دیده می‌شود.
تیرآهن IPE در سایزهای متنوع:
یکی از مزایای اصلی تیرآهن‌های IPE، تولید آن‌ها در اندازه‌های مختلف است؛ از ارتفاع ۸۰ میلی‌متر گرفته تا ۶۰۰ میلی‌متر. این تنوع باعث می‌شود طراحان سازه، گزینه‌های متناسب با نیاز خود را به‌راحتی انتخاب کنند.
تیرآهن IPE با طول استاندارد:
معمولاً تیرآهن IPE در طول‌های ۸، ۱۲ یا ۱۶ متری عرضه می‌شود که بسته به نوع پروژه، می‌توان آن را برش داد یا به‌صورت کامل استفاده کرد.
در واقع، انواع تیرآهن IPE به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که هم از نظر ساختاری متنوع باشند و هم در اجرا، آزادی عمل و سرعت بیشتری به مهندسان و پیمانکاران بدهند. تنوع در سایز، وزن و طول این تیرآهن‌ها، آن را به گزینه‌ای قابل اعتماد در ساخت‌وسازهای مدرن تبدیل کرده است.
بیشتر بخوانید:تفاوت اسکلت بتنی و فلزی
مزایای و معایب استفاده از تیرآهن IPE
وقتی صحبت از ساخت‌وساز اصولی می‌شود، تیرآهن IPE یکی از اولین گزینه‌هایی‌ست که به ذهن مهندسان می‌رسد. اما هر محصولی در کنار مزایایش، محدودیت‌هایی هم دارد. بیایید نگاهی بیندازیم به نقاط قوت و ضعف این مقطع فولادی پرکاربرد:
مزایای تیرآهن IPE
اجرای راحت و سریع:
طراحی یکنواخت تیرآهن IPE باعث می‌شود برش، جابه‌جایی و نصب آن به سادگی انجام شود. این یعنی کاهش زمان اجرای پروژه و کمتر شدن هزینه‌های اجرایی.
وزن کمتر، فشار کمتر:
وزن تیرآهن IPE نسبت به برخی مدل‌های مشابه کمتر است؛ بنابراین فشار کمتری به فونداسیون وارد می‌کند و گزینه خوبی برای ساختمان‌های بلندمرتبه است.
مقاومت قابل‌اعتماد در برابر نیروها:
این تیرآهن به‌خوبی در برابر خمش، کشش و فشار دوام می‌آورد و نقش مهمی در حفظ تعادل سازه‌ها ایفا می‌کند.
اشغال فضای کمتر:
نسبت به مصالحی مثل بتن، تیرآهن IPE فضای کمتری را اشغال می‌کند و برای پروژه‌هایی که محدودیت فضا دارند، انتخاب مناسبی است.
اتصال‌پذیری بالا:
این تیرآهن به‌راحتی با سایر پروفیل‌ها جوش یا پیچ می‌شود و در طراحی‌های ترکیبی دست مهندسان را باز می‌گذارد.
معایب تیرآهن IPE
حساسیت به حرارت بالا:
در برابر دمای بسیار زیاد، مقاومت تیرآهن کاهش می‌یابد و در جوشکاری‌های سنگین ممکن است چالش‌ساز شود. البته می‌توان از نسخه‌های پیش‌جوش‌خورده استفاده کرد.
نیاز به محافظت در برابر آتش:
برای استفاده در برخی پروژه‌های حساس، لازم است از پوشش‌های مقاوم در برابر حریق استفاده شود تا امنیت سازه افزایش یابد.
در مجموع، اگر به دنبال مقطعی هستید که اجرای راحت، تنوع بالا و مقاومت قابل‌قبولی داشته باشد، تیرآهن IPE یکی از بهترین انتخاب‌هاست. فقط کافی‌ست ویژگی‌های پروژه‌تان را با مزایا و معایب این تیرآهن هماهنگ کنید تا انتخابی دقیق و هوشمندانه داشته باشید.
استاندارد تولید
استاندارد مرجع این تیرآهن، DIN آلمان است که مشخصات فنی، ابعاد و وزن دقیق تیرآهن را تعریف کرده و در جدول اشتال قابل مشاهده است.
تفاوت تیرآهن‌های IPE و IPB
در مورد تفاوت تیرآهن IPE و IPB باید گفته شود که هر دو از مقاطع فولادی پرکاربرد در صنعت ساختمان و سازه‌های فلزی هستند، اما از نظر شکل ظاهری، خواص مکانیکی و کاربرد تفاوت‌هایی اساسی دارند. تیرآهن IPE که به آن تیرآهن معمولی هم گفته می‌شود، دارای بال‌هایی با عرض کمتر و ضخامت یکنواخت است و بیشتر در ساخت سقف‌ها و اسکلت‌های سبک ساختمانی به کار می‌رود. در مقابل، تیرآهن IPB یا همان تیرآهن بال‌پهن (هاش)، دارای بال‌هایی پهن‌تر و ضخیم‌تر است و به دلیل شکل هندسی‌اش، مقاومت فشاری و خمشی بسیار بالاتری دارد.
به همین دلیل در سازه‌های سنگین‌تر مانند ستون‌ها، پل‌ها و سازه‌های صنعتی کاربرد گسترده‌تری دارد. از نظر نسبت ابعاد، IPE مقطعی باریک‌تر و کشیده‌تر دارد، در حالی که IPB به شکل نزدیک‌تر به مربع است. همچنین وزن تیرآهن‌های IPB بیشتر است و طبیعتاً قیمت بالاتری نیز دارد، اما این افزایش وزن معمولاً با افزایش قابل‌توجه مقاومت و ایمنی سازه همراه است. انتخاب بین این دو نوع تیرآهن باید بر اساس نوع پروژه، نوع بارگذاری و نیازهای سازه‌ای انجام شود.
قیمت تیرآهن ipe
قیمت تیرآهن IPE به عوامل مختلفی بستگی دارد؛ از سایز و وزن هر شاخه گرفته تا نوسانات بازار آهن و نرخ ارز. این نوع تیرآهن به دلیل کاربرد بالایی که در پروژه‌های ساختمانی دارد، همیشه در لیست پرتقاضاترین محصولات فولادی قرار دارد. به همین دلیل، تغییرات قیمت آن می‌تواند در هزینه نهایی ساخت‌وساز تأثیر قابل‌توجهی بگذارد.
اگر به دنبال اطلاع از قیمت روز تیرآهن IPE هستید، پیشنهاد می‌کنیم سری به سایت آهن لایک بزنید. این وب‌سایت یکی از منابع معتبر و به‌روز در زمینه عرضه انواع مقاطع فولادی است و اطلاعات دقیقی از قیمت تیرآهن در سایزهای مختلف ارائه می‌دهد. همچنین می‌توانید با کارشناسان آهن لایک تماس بگیرید تا علاوه بر دریافت مشاوره، خرید مطمئن و سریعی داشته باشید.
نتیجه‌گیری
تیرآهن IPE به‌عنوان یکی از پرکاربردترین مقاطع فولادی در صنعت ساختمان‌سازی، به دلیل طراحی استاندارد، وزن مناسب و نصب آسان، جایگاه ویژه‌ای در میان مهندسان و پیمانکاران دارد. آشنایی با مشخصات، کاربردها، مزایا و حتی معایب این تیرآهن می‌تواند به تصمیم‌گیری بهتر در انتخاب مصالح کمک کند. با در نظر گرفتن نیاز پروژه و بررسی قیمت روز از منابع معتبری مانند سایت آهن لایک، می‌توان خریدی آگاهانه و مطمئن انجام داد.
سوالات متداول
۱. تیرآهن IPE چیست؟
تیرآهن IPE نوعی تیر فولادی با مقطع I شکل است که طبق استاندارد اروپا تولید می‌شود. این تیرآهن ضخامت یکنواختی در بال‌ها و جان خود دارد و بیشتر در سازه‌های ساختمانی و اسکلت‌های فلزی استفاده می‌شود.
۲. مهم‌ترین کاربردهای تیرآهن IPE چیست؟
از تیرآهن IPE در ستون‌ها، خرپاها، پل‌های لانه‌زنبوری و سازه‌های بلندمرتبه استفاده می‌شود. وزن مناسب، نصب آسان و مقاومت بالا باعث شده یکی از پرمصرف‌ترین تیرآهن‌ها در پروژه‌های عمرانی باشد.
۳. تفاوت تیرآهن IPB، IPE و INP چیست؟
تیرآهن IPB: مقطع H شکل با بال‌های پهن، مناسب برای بارهای سنگین و سازه‌های صنعتی.
تیرآهن IPE: مقطع I شکل با بال‌های موازی و ضخامت ثابت، مناسب برای پروژه‌های ساختمانی متداول.
تیرآهن INP: مقطع I شکل با بال‌های نازک و شیب‌دار، اقتصادی‌تر و مناسب برای سازه‌های سبک و متوسط.
۴. چگونه اصل یا تقلبی بودن تیرآهن IPE را تشخیص دهیم؟
تیرآهن اصل معمولاً دارای علامت تجاری کارخانه تولیدکننده، کیفیت سطح بالا، یکنواختی در طول و بدون تاب‌خوردگی است. همچنین با مراجعه به جدول اشتال و مقایسه وزن واقعی تیرآهن، می‌توان اصالت آن را بررسی کرد.
5. آیا تیرآهن IPE در برابر زلزله مقاوم است؟
مقاومت تیرآهن IPE در برابر زلزله بستگی به طراحی سازه دارد. در صورتی که به‌درستی در سازه استفاده و اتصالات آن اصولی اجرا شوند، عملکرد مناسبی در برابر نیروهای جانبی مانند زلزله خواهد داشت. البته برای مناطق زلزله‌خیز، تیرآهن‌های H یا با مقطع تقویت‌شده ترجیح داده می‌شوند.
