اورلب میلگرد که به همپوشانی میلگرد نیز معروف است، یک روش اساسی در اجرای سازه‌های بتنی به شمار می رود که در آن میلگردها برای تقویت استحکام و پیوستگی بهتر، به یکدیگر متصل می‌شوند. این فرآیند در مواردی که میلگردها نمی‌توانند به اندازه کافی طول داشته باشند تا نیازهای طراحی را برآورده کنند، بسیار ضروری است.
اما چرا این همپوشانی این‌قدر اهمیت دارد؟ آیا بدون آن، سازه‌های بتنی قادر خواهند بود بارهای مختلف را به‌طور مؤثر تحمل کنند؟ اورلب میلگرد به‌عنوان راهکاری برای ایجاد پیوستگی در سازه‌های بتنی عمل می‌کند تا از انتقال درست نیروها و مقاومت مناسب در برابر بارهای وارده اطمینان حاصل شود.
این همپوشانی در جایی به کار می‌رود که میلگردها به تنهایی نمی‌توانند طول مورد نیاز را برای تأمین بارهای طراحی فراهم سازند و از این رو نیاز به اتصال به یکدیگر دارند. در اجرای اورلب میلگرد، انتخاب دقیق مکان اتصال و رعایت استانداردهای فنی می‌تواند تأثیر زیادی بر مقاومت و عمر مفید سازه داشته باشد. این اتصال باید به گونه‌ای طراحی و اجرا گردد که از تمرکز تنش‌ها جلوگیری نموده و عملکرد بهینه‌ی سازه را تضمین نماید.
در این مقاله به بررسی انواع مختلف اورلب میلگرد، روش‌های گوناگون اتصال و اهمیت انتخاب موقعیت صحیح آن پرداخته‌ایم. برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص شیوه‌های اجرای صحیح این فرآیند با ما همراه باشید و جهت دریافت قیمت میلگرد به سایت آهن لایک مراجعه کنید و با آنها تماس بگیرید.
فهرست محتوا
اورلب میلگرد چیست؟
همپوشانی میلگرد یا اورلب، روشی مهم در ساخت سازه‌های بتنی است که برای پیوسته کردن دو میلگرد به کار می‌رود تا میلگردی بلندتر و یکپارچه به وجود آید. این روش زمانی استفاده می‌شود که طول یک میلگرد به‌تنهایی برای تأمین نیازهای طراحی کافی نباشد و باید آن را ادامه داد. در این حالت دو میلگرد با فاصله مشخصی روی هم قرار می‌گیرند و طبق دستورالعمل‌های فنی، به‌طور مناسب به یکدیگر متصل می‌شوند.
مقدار این همپوشانی بر اساس عوامل گوناگونی نظیر قطر میلگرد، نوع بخش سازه‌ای (مثلاً تیر، ستون یا پی)، نوع بتن مصرفی و شرایط وارد آمدن نیرو محاسبه می‌شود. اجرای درست این روش باعث می‌شود نیروها بهخوبی بین میلگردها منتقل گردد و عملکرد کششی آنها حفظ شود. همچنین به پایداری و استحکام کلی سازه کمک زیادی می‌کند.
اگر این اتصال طبق استانداردهای مهندسی و اصول فنی انجام شود، نقش مهمی در افزایش ایمنی، عمر مفید و استواری ساختمان خواهد داشت.
انواع اورلب میلگرد
اورلب میلگرد به دو گونه اصلی طبقه‌بندی می‌شود که هر کدام بسته به شرایط اجرایی و نوع سازه، کاربرد متفاوتی دارند:
- اورلب تماسی: در این نوع همپوشانی، دو میلگرد به‌صورت مستقیم بر روی یکدیگر قرار می‌گیرند و با استفاده از سیم‌های فلزی یا در موارد خاص، جوش، به یکدیگر متصل می‌شوند. این نوع اتصال، در سازه‌هایی که فضای کافی برای قرارگیری مستقیم میلگردها وجود دارد بسیار متداول است. اجرای این روش ساده‌تر بوده و از نظر اقتصادی نیز به صرفه است.
- اورلب غیر تماسی: در این شیوه، میلگردها در امتداد یکدیگر قرار می‌گیرند ولی بین آنها فاصله‌ای مشخص حفظ می‌شود که این فضای خالی با بتن پر می‌گردد. این نوع اورلب بیشتر در مواقعی به کار می‌رود که جلوگیری از تمرکز تنش و ترک‌های سازه‌ای در ناحیه اتصال حائز اهمیت باشد. با اجرای صحیح این نوع اورلب، بتن نقش میانجی را در انتقال نیرو ایفا کرده و مقاومت مطلوبی در محل اتصال فراهم می‌آورد.
محل اورلب میلگرد
در ساخت سازه های بتنی، اتصال مناسب میلگردها اهمیت بسیاری دارد و یکی از روش‌های اصلی برای این کار، اجرای درست محل همپوشانی یا اورلب است. این اتصال زمانی موثر خواهد بود که محل آن با دقت انتخاب شود تا نیروها بهخوبی بین میلگردها منتقل گردند و استحکام سازه حفظ شود. به‌طور کلی بهتر است اورلب در بخش‌هایی از سازه انجام شود که تنش کمتری دارند؛ برای نمونه در قسمت بالای میلگردها، بهترین محل حدود یک سوم طول دهانه است، چون تنش‌ها در این ناحیه متعادل‌تر هستند.
در بخش زیرین میلگردها، اجرای اورلب در وسط دهانه مناسب‌تر است، چرا که این ناحیه توان بیشتری برای تحمل تنش‌های خمشی دارد. از طرفی، اجرای همپوشانی در نزدیکی ستون‌ها یا فونداسیون توصیه نمی‌شود، چون بارهای سنگین در این نواحی تمرکز یافته‌اند و ممکن است باعث شکست اتصال شوند.
بنابراین، با انتخاب درست محل اورلب میلگرد بر اساس طرح سازه و نوع بارگذاری، می‌توان به استحکام بیشتر، استفاده بهینه از مصالح و در عین حال دوام بهتر سازه دست یافت.
انواع روش های اتصال اورلب میلگرد
برای همپوشانی میلگرد روش‌های گوناگونی در دسترس مهندسان و مجریان پروژه قرار دارد. هر یک از این روش‌ها بسته به شرایط اجرایی، مکان مورد استفاده، ابعاد میلگرد و سطح تنش طراحی انتخاب می‌شوند. در ادامه، این شیوه‌ها را به طور کامل بیان می‌کنیم.
- متصل کردن میلگرد با سیم: این مورد که از ساده‌ترین و پرکاربردترین شیوه‌های اتصال میلگرد محسوب می‌شود، معمولاً در محل‌هایی مورد استفاده قرار می‌گیرد که امکان جابه‌جایی میلگرد پس از بسته شدن وجود دارد. در این روش، دو میلگرد هم جهت با یکدیگر همپوشانی شده و به کمک سیم‌های مفتولی بسته می‌شوند. ویژگی برجسته این شیوه انعطاف‌پذیری آن است؛ به طوری که در صورت نیاز می‌توان پیش از بتن ریزی محل میلگردها را تغییر داد. برای این اتصال از سیم‌های فولادی با قطرهای مختلفی استفاده می‌شود و انتخاب نوع سیم به میزان لرزش و احتمال جابجایی در محل نصب وابسته است. این شیوه غالباً در فونداسیون‌ها و کف سازی کاربرد دارد.
- متصل کردن با استفاده از جوشکاری: در مواقعی که نیاز به پیوندی محکم‌تر از بستن با سیم داریم، از جوشکاری استفاده می‌شود. این روش در بخش‌هایی که بار زیادی تحمل می‌کنند، نظیر اتصال ستون‌ها و تیرهای اصلی، کاربرد فراوانی دارد. در این روش، پس از آنکه میلگردها در جای مناسب خود قرار گرفتند، عملیات جوشکاری انجام می‌شود تا میان آنها پیوندی همیشگی و بدون جابجایی به وجود آید. این نوع اتصال نیازمند دقت بالا و مهارت فنی است و معمولاً توسط افراد آموزش دیده و با تجربه انجام می‌گیرد.
- متصل کردن به وسیله اتصال مکانیکی میلگرد: هنگامی که قطر میلگرد از ۲۰ میلی‌متر فراتر می‌رود و یا فشارهای وارده بر محل اتصال بسیار زیاد است، اتصال مکانیکی می‌تواند جایگزین خوبی برای روش‌های سنتی باشد. در این شیوه از ابزارهای مکانیکی نظیر کوپلرها یا مهره‌های مخصوص جهت پیوند انتهای میلگردها بهره گرفته می‌شود. از این نوع اتصال عموما در سازه‌های حجیم مانند دیوارهای حائل، تیرهای بزرگ و یا ستون‌های مرکزی استفاده می‌شود. اتصال مکانیکی موجب انتقال بهتر نیرو شده و از کاهش مقاومت ناشی از جوشکاری غیر اصولی جلوگیری می‌نماید.
- متصل کردن به وسیله جوشکاری انتهای میلگرد: در پروژه‌هایی که به طول بیشتری از میلگرد نیاز است و امکان استفاده از میلگردهای یکسره وجود ندارد، می‌توان انتهای میلگردها را به هم جوش داد. این روش در مواقعی به کار می‌رود که افزایش طول میلگرد امری مهم و ضروری باشد. برای این نوع اتصال، میلگردها به‌صورت دقیق در کنار یکدیگر قرار گرفته و با ابزار مخصوصی در محل مهار می‌گردند. سپس عملیات جوشکاری دقیقاً در نقاط انتهایی آنها انجام شده و پس از اتمام کار، محل اتصال با بتن پوشش داده می‌شود. این روش هرچند از مقاومت بالایی برخوردار است، اما اجرای صحیح آن نیاز به مهارت و نظارت کاملی دارد.
مشخصات میلگرد انتظار ستون (اندازه و طول)
میلگرد انتظار ستون نوعی آرماتور فولادی است که نقش بسیار حیاتی در اتصال اعضای مختلف بتنی ایفا می‌کند. این میلگرد با هدف انتقال بار از یک عضو بتنی به عضو مجاور استفاده می‌شود و در پروژههای ساختمانی جهت تقویت ستون‌ها و ایجاد پیوستگی در سازه‌ها به کار می‌رود. طول میلگرد انتظار ستون معمولاً باید به گونه‌ای باشد که امکان اتصال صحیح بین آرماتورها و پوشش بتن را فراهم کند.
اندازه میلگرد انتظار در ستون‌ها به عواملی چون نوع سازه، اندازه ستون و تعداد طبقات ساختمان بستگی دارد. در واقع، طول و اندازه آنها به گونه‌ای انتخاب می‌شوند که قادر به تحمل فشارهای وارده بر ستون و انتقال بار از یک قسمت به قسمت دیگر سازه باشند. میلگردهای انتظار عموما از میلگردهای آجدار A3 با قطرهای 12، 14، 16 میلی‌متر انتخاب می‌شوند که بسته به نیاز سازه، طول آنها از 30 تا 150 سانتی‌متر متغیر خواهد بود.
علاوه بر طول میلگرد انتظار، خم میلگرد ریشه در فونداسیون نیز جزء مهم‌ترین نکات در محاسبات آرماتوربندی است. این خم‌ها به طول‌های مختلفی از 24 تا 30 سانتی‌متر با توجه به قطر میلگرد تعیین می‌گردند تا از مقاومت و دوام مناسبی برخوردار باشند.
طول اورلب در وصله میلگردهای پوششی و فشاری
در فرآیند اجرای میلگردهای پوششی و فشاری، لازم است اتصال میلگردها به گونه‌ای انجام پذیرد که انتقال نیرو بین آنها بهدرستی و با ایمنی کاملی صورت گیرد. یکی از عوامل بسیار مهم در این اتصال، طول همپوشانی (اورلب) است که بایستی مطابق با ضوابط فنی و مهندسی در نظر گرفته شود.
طول همپوشانی به بخشی از میلگرد گفته می شود که در امتداد میلگرد دیگر قرار می‌گیرد تا دو میلگرد به‌صورت مکانیکی به هم متصل شوند. این همپوشانی باید به اندازه‌ای باشد که نیروهای کششی و فشاری بتوانند به صورت کامل از یک میلگرد به دیگری منتقل شوند، بدون آنکه در مقاومت کلی عضو بتنی خللی ایجاد شود.
بر اساس دستورالعمل‌های اجرایی، در بیشتر موارد، طول اورلب باید برابر با ۴۰ تا ۶۰ برابر قطر میلگرد باشد. مقدار دقیق این طول به نوع نیرو (کششی یا فشاری)، قطر میلگرد و محل استفاده آن در سازه بستگی دارد.
در اعضای خمشی مانند تیرها، فاصله بین مرکز تا مرکز دو میلگردی که همپوشانی دارند نباید بیشتر از یک پنجم طول اورلب و حداکثر ۱۵ سانتی متر باشد. رعایت این فاصله موجب می‌گردد که نیروها بهدرستی منتقل شوند و از بروز ترک‌های احتمالی در بتن جلوگیری به عمل آید.
فرمول اورلب میلگرد
برای تعیین طول همپوشانی میلگرد دو شیوه‌ی رایج وجود دارد که بسته به شرایط پروژه می‌توان یکی از آنها را به کار گرفت. در روش سنتی که بیشتر مبتنی بر تجربه‌های اجرایی است، طول همپوشانی بین 50 تا 80 برابر قطر میلگرد در نظر گرفته می‌شود. این بازه که حاصل سال‌ها تجربه در کارگاه‌های ساختمانی است، برای ایجاد اتصال مطمئن بین میلگردها کارآمد بوده و امکان انتقال مناسب نیروها در بتن را فراهم می‌کند.
در صورتی که روش مبتنی بر آیین نامه‌های فنی، با استفاده از روابط تحلیلی دقیق‌تری که ویژگی‌های مکانیکی مصالح، قطر میلگرد، تنش تسلیم و شرایط بارگذاری را لحاظ می‌کند، طول اورلب را به‌طور علمی محاسبه می‌نماید. انتخاب هر یک از این موارد باید با توجه به میزان حساسیت پروژه و شرایط اجرایی صورت گیرد.
با این حال برای رسیدن به نتایج دقیق و ایمن در محاسبه میلگرد فونداسیون، بهره‌گیری از نظر متخصصان فنی آهن لایک و رعایت دستورالعمل‌های آیین نامه‌ای، توصیه می‌شود.
فرمول محاسبه طول میلگرد انتظار
فرمول رایج برای محاسبه طول میلگرد انتظار به شکل زیر می باشد :
جدول اورلب میلگرد
در جدول زیر، نمونه هایی از طول و میزان همپوشانی را جهت آشنایی بیشتر اورده ایم:
| اندازه ستون و دیوار (سانتی متر ) | تیرها و فونداسیون، آرماتور بالا (سانتی متر ) | تیرها و فونداسیون، آرماتور پایین (سانتی متر) | قطر میلگرد |
| 40 | 55 | 40 | Ф8 |
| 50 | 65 | 50 | Ф10 |
| 60 | 80 | 60 | Ф12 |
| 70 | 90 | 70 | Ф14 |
| 80 | 105 | 80 | Ф16 |
| 90 | 120 | 90 | Ф18 |
| 100 | 130 | 100 | Ф20 |
| 140 | 180 | 140 | Ф22 |
| 160 | 205 | 160 | Ф25 |
| 175 | 230 | 175 | Ф28 |
| 200 | 265 | 200 | Ф32 |
اورلب میلگرد فونداسیون
اورلپ میلگرد در فونداسیون (پی) به معنی همپوشانی طولی میلگردهایی است که برای تقویت بتن در کف و شبکه‌ی آرماتوربندی استفاده می‌شوند. از آن‌جایی که میلگردها معمولاً به‌صورت شاخه‌ای (۱۲ متری) عرضه می‌شوند، در پروژههای بزرگ یا در امتداد طول فونداسیون، لازم است چند شاخه به هم متصل شوند که این اتصال با اورلپ انجام می‌شود. طول این اورلپ باید طبق آیین‌نامه (معمولاً ۴۰ تا ۶۰ برابر قطر میلگرد) رعایت شود. برای مثال، اگر از میلگرد ۲۰ استفاده می‌شود، طول همپوشانی آن باید حداقل ۸۰ تا ۱۲۰ سانتی‌متر باشد.
اورلب میلگرد ستون
اورلپ میلگرد در ستون‌ها به معنی همپوشانی دو میلگرد عمودی (طولی) است که معمولاً در طبقات مختلف برای امتداد میلگردها از پایین به بالا انجام می‌شود. این اتصال باید به‌گونه‌ای باشد که انتقال نیرو بین میلگردها به‌صورت مؤثر صورت گیرد و یکپارچگی سازه در برابر بارهای فشاری و زلزله حفظ شود. بهترین محل برای اورلپ معمولاً در یک‌سوم میانی ستون و دور از وصله‌های تیر است. طول اورلپ باید بر اساس قطر میلگرد و آیین‌نامه محاسبه شود (معمولاً بین ۵۰ تا ۶۰ برابر قطر میلگرد برای نواحی تحت کشش).
نکته مهم در اورلپ ستون این است که میلگردهای هم‌پوشان کاملاً کنار هم قرار گیرند و با خاموت بهخوبی مهار شوند تا از کمانش یا جدا شدن میلگردها جلوگیری شود. اجرای صحیح این وصله، مقاومت ستون در برابر بارهای ثقلی و جانبی را به‌طور چشمگیری افزایش می‌دهد.
سخن پایانی
اورلب میلگرد از مهم ترین بخش‌های ساخت سازه‌های بتنی است که نقش مهمی در حفظ یکپارچگی و استحکام آن ها دارد. اگر این کار به طور صحیح و با رعایت اصول مهندسی انجام شود، سازه در برابر نیروهای کششی و فشاری مقاومت بیشتری خواهد داشت و از ایجاد ترک و آسیب های احتمالی جلوگیری می شود.
بسته به شرایط پروژه، روش‌های مختلفی برای همپوشانی وجود دارد؛ مثل بستن با سیم، جوشکاری یا استفاده از وصله های مکانیکی. انتخاب شیوه ی مناسب می بایست با توجه به نوع میلگرد، محل اجرا و میزان بار وارده صورت گیرد.
همچنین رعایت محل مناسب و درست برای اورلب، به ویژه دوری از نواحی پرتنشی مانند پای ستون‌ها، اهمیت بسیار زیادی دارد. طول مناسب همپوشانی را می‌توان با استفاده از فرمول های مهندسی و بر پایه‌ی تجربه محاسبه کرد. آگاهی از قیمت روز میلگرد و انتخاب دقیق مواد و استفاده از روش‌های اجرایی صحیح تاثیر چشمگیری در کیفیت و دوام نهایی سازه خواهد داشت. برای دسترسی به اطلاعات دقیق‌تر، مراجعه به وب سایت هایی مانند آهن لایک را به شما عزیزان توصیه می‌کنیم.
سوالات متداول
مزایای اورلب میلگرد برای ساختمان چیست؟
اورلپ میلگرد (وصله پوششی) روشی ساده و مؤثر برای اتصال میلگردها در سازه‌های بتنی است که باعث افزایش استحکام و یکپارچگی ساختمان می‌شود. این روش بدون نیاز به تجهیزات خاص اجرا می‌شود، هزینه و زمان ساخت را کاهش می‌دهد و در همه بخش‌های سازه (مثل تیر، ستون و پی) قابل استفاده است.
انواع اورلب میلگرد کدامند؟
اورلب میلگرد در دو نوع تماسی و غیرتماسی وجود دارد که هر دو با هدف افزایش طول میلگرد انجام می شوند اما در نحوه اجرا تفاوت دارند.
اورلپ بهتر است یا جوش میلگرد؟
برای پروژههای معمولی، اورلپ بهدلیل سادگی، سرعت اجرا و هزینه کمتر گزینهای بهتر از جوش است، اما در شرایط خاص یا میلگردهای قطور، جوش یا کوپلر ممکن است ضروری باشد.
یا در محل اورلپ نیاز به بتنریزی خاصی هست؟
نیاز است که تراکم بتن در اطراف میلگردهای اورلپشده بهخوبی انجام شود و فاصله مناسبی بین آنها رعایت شود تا بتن بهدرستی به میلگردها بچسبد.
