میلگرد یکی از پرفروش ترین و حیاتی‌ترین مقاطع فولادی در صنعت ساختمان و پروژههای عمرانی است. نقش اصلی این محصول فولادی، تقویت بتن و تحمل نیروهای کششی در سازه‌هاست. بدون میلگرد، بسیاری از سازه‌های بتنی دچار شکست و ترک میشوند. اما میلگردها در سایزهای مختلفی تولید میشوند و برخی از گریدها جزو پرفروش ترین سایز میلگرد محسوب میشوند.
در این مقاله قصد داریم به طور مفصل بررسی کنیم که پرفروش ترین سایز میلگرد در ایران کدام است، چه عواملی بر میزان تقاضا و مصرف سایزهای مختلف تاثیر دارد، و کدام کارخانه‌ها سهم بیشتری از بازار فروش میلگرد را به خود اختصاص داده‌اند.
فهرست محتوا
اهمیت شناخت سایز میلگرد در خرید و ساخت‌وساز
انتخاب سایز مناسب میلگرد، یکی از مهم‌ترین تصمیمات مهندسی در زمان طراحی و اجرای سازه‌های بتنی است. سایز میلگرد مستقیماً روی مقاومت، وزن سازه، قیمت تمام‌شده پروژه و ایمنی نهایی تاثیر می‌گذارد.
به عنوان مثال، استفاده از میلگردهای خیلی نازک ممکن است منجر به کاهش مقاومت سازه شود، در حالی که به‌کارگیری میلگردهای قطور و سنگین‌تر باعث افزایش غیرضروری هزینه‌ها خواهد شد. به همین دلیل، آشنایی با کاربرد و پرفروش ترین سایز میلگرد، برای فعالان بازار آهن‌آلات، پیمانکاران و مهندسان عمران ضروری است.
استاندارد سایزبندی میلگرد در ایران
در ایران، میلگردها معمولاً مطابق با استاندارد ملی ISIRI 3132 تولید میشوند. این استاندارد، میلگردها را از نظر قطر اسمی، مقاومت کششی، و نوع آج به چند دسته تقسیم می‌کند.
قطر میلگرد معمولاً بین ۸ تا ۳۲ میلیمتر است و هر سایز با عدد قطر مشخص می‌شود؛ برای مثال، میلگرد سایز ۱۲ یعنی میلگردی با قطر ۱۲ میلیمتر.
به‌صورت کلی، میلگردها از نظر آج و خواص مکانیکی در سه گروه زیر دسته‌بندی میشوند:
- A2: نیمه‌سخت، با قابلیت خم‌پذیری بالا – مناسب برای خاموت‌سازی
- A3: سخت‌تر و با مقاومت بالاتر – مناسب برای تیر، ستون و فونداسیون
- A4: بسیار سخت و با استحکام کششی زیاد – مناسب برای پروژههای خاص صنعتی
بررسی کامل سایزهای میلگرد و کاربرد هر کدام
در بازار آهن آلات، میلگردها براساس سایز، قیمت‌گذاری و عرضه میشوند. در ادامه، رایج‌ترین سایزها از ۸ تا ۳۲ میلیمتر را به تفکیک بررسی می‌کنیم:
میلگرد سایز ۸
میلگرد سایز ۸ از نازک‌ترین و سبک‌ترین نوع میلگردهای آجدار است. کاربرد اصلی آن در خاموت‌سازی، ساخت فنس، قالب‌بندی، تولید قطعات پیش‌ساخته بتنی و پروژههای سبک است.
وزن پایین، خم‌پذیری بالا و قیمت مناسب باعث شده این سایز در پروژههای کوچک خانگی و کارگاه‌های صنعتی سبک بسیار محبوب باشد.
با این حال، چون در سازه‌های اصلی کاربرد زیادی ندارد، سهم آن در بازار کلی میلگرد پایین‌تر است.
میلگرد سایز ۱۰
میلگرد سایز ۱۰ در پروژههای سبک تا نیمه‌سنگین کاربرد دارد. این سایز برای ساخت شناژ، فونداسیون‌های کوچک، دیوارهای بتنی، ستون‌های فرعی و سقف‌های سبک بسیار پرکاربرد است. در مناطقی که ساخت‌وسازهای ویلایی و مسکونی تک‌طبقه زیاد است، میلگرد ۱۰ تقاضای قابل‌توجهی دارد.
میلگرد سایز ۱۲
میلگرد سایز ۱۲ از نظر مصرف در پروژههای ساختمانی، یکی از پایه‌ترین و رایج‌ترین سایزها است. در بیشتر نقشه‌های سازه‌ای برای تیرها و سقف‌ها از میلگرد ۱۲ استفاده می‌شود. به دلیل تعادل مناسب بین مقاومت کششی، وزن و قیمت، این سایز یکی از سه سایز پرفروش در ایران به شمار می‌رود.
همچنین در بسیاری از پروژههای عمرانی، میلگرد ۱۲ به عنوان میلگرد کمکی در کنار سایزهای بزرگ‌تر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
میلگرد سایز ۱۴
میلگرد سایز ۱۴، گام بعدی از نظر مقاومت و ضخامت است و در پروژههای ساختمانی چندطبقه و نیمه‌سنگین به کار می‌رود.
از این سایز برای اجرای ستون‌ها، تیرهای باربر و دیوارهای برشی استفاده می‌شود.
میلگرد ۱۴ علاوه بر مصرف زیاد در پروژههای خصوصی، در پروژههای عمرانی عمومی نیز مورد توجه است.
از نظر حجم فروش در کشور، میلگرد سایز ۱۴ در کنار سایزهای ۱۸ و ۱۶ جزو پرفروش ترین سایز میلگرد بازار محسوب میشوند.
میلگرد سایز ۱۶
میلگرد سایز ۱۶ را می‌توان از پرفروش ترین سایز میلگردها در بازار ایران دانست.
تقریباً در تمامی پروژههای ساختمانی متوسط تا بزرگ، از میلگرد ۱۶ برای ستون‌ها، تیرها و فونداسیون استفاده می‌شود.
این سایز، استحکام کششی بالایی دارد و در عین حال وزن و قیمت آن به حدی است که خریدش برای پیمانکاران مقرون‌به‌صرفه باشد.
طبق آمارهای بازار آهن، میلگرد سایز ۱۶ حدود ۴۰ تا ۵۰ درصد مصرف میلگرد در پروژههای شهری را تشکیل می‌دهد.
میلگرد سایز ۱۸
میلگرد سایز ۱۸ نسبت به سایز ۱۶ مقاومت بالاتری دارد و بیشتر در سازه‌های بتنی سنگین، پلها، برجها و کارخانه‌ها به کار می‌رود.
اگرچه سهم آن در بازار کلی کمتر است، اما در پروژههای صنعتی و زیرساختی، نقش کلیدی دارد.
میلگرد سایز ۲۰ تا ۳۲
میلگردهای سایز بالا (۲۰، ۲۲، ۲۵، ۲۸ و ۳۲) معمولاً در پروژههای عظیم مانند سدسازی، برج‌سازی، اسکله‌ها، تونل‌ها و نیروگاهها مصرف میشوند.
به دلیل وزن زیاد، قیمت بالا و نیاز تخصصی، تقاضای این سایزها محدودتر است، اما برای پروژههای خاص، حیاتی محسوب میشوند.
عوامل موثر بر تقاضای میلگرد در سایزهای مختلف
تقاضا برای پرفروش ترین سایز میلگرد فقط به نوع سازه بستگی ندارد؛ بلکه مجموعه‌ای از عوامل اقتصادی، فنی و منطقه‌ای روی این موضوع تأثیر می‌گذارد:
نوع پروژه عمرانی
هر نوع پروژه به سایز خاصی از میلگرد نیاز دارد. برای مثال، ساخت ساختمان مسکونی معمولاً از سایزهای ۱۲ تا ۱۶ استفاده می‌کند، در حالی که پروژههای صنعتی به سایزهای ۱۸ تا ۲۵ نیاز دارند.
قیمت میلگرد و وزن آن
قیمت میلگرد با افزایش قطر بالا می‌رود، زیرا وزن هر شاخه بیشتر می‌شود. سایزهای ۱۲، ۱۴ و ۱۶ و ۱۸ در نقطه‌ی تعادل بین قیمت و مقاومت قرار دارند و به همین دلیل، بیشترین میزان تقاضا را به خود اختصاص داده‌اند.
نقشه و طراحی سازه
مهندسان طراح بر اساس بارهای وارده، نوع بتن و موقعیت جغرافیایی، سایز میلگرد مورد نیاز را مشخص می‌کنند. در اغلب نقشه‌های ساختمانی، سایز ۱۶ میلگرد اصلی سازه است.
رونق یا رکود بازار مسکن
در زمان‌هایی که ساخت‌وساز در کشور رونق دارد، تقاضا برای میلگردهای ساختمانی (۱۲ تا ۱۶) افزایش می‌یابد. اما در زمان رکود، بیشتر پروژههای عمرانی دولتی فعال می‌مانند که معمولاً از سایزهای بزرگ‌تر استفاده می‌کنند.
موقعیت جغرافیایی و نوع زمین
در مناطق زلزله‌خیز، استفاده از میلگردهای آجدار با سایزهای متوسط و گرید بالاتر توصیه می‌شود.
در مقابل، در مناطق کم‌خطرتر، میلگردهای نازک‌تر نیز پاسخگوی نیاز سازه هستند.
سیاست‌های تولید کارخانه‌ها
بعضی کارخانه‌ها تمرکز تولید خود را روی سایزهای خاص قرار می‌دهند. به عنوان مثال، ذوب‌آهن اصفهان تولید را در سایزهای ۱۴ تا ۲۵ دارد، اما بیشترین تولید و پرفروش ترین سایز میلگرد به سایزهای ۱۴ تا ۱۸ اختصاص دارد.
پرفروش ترین سایز میلگرد در ایران
با در نظر گرفتن آمار فروش، میزان مصرف در پروژه‌ها، و ظرفیت تولید کارخانه‌ها، می‌توان گفت که میلگرد سایز ۱۶، ۱۴ و ۱۸ آجدار گرید A2 , A3، پرفروش ترین سایز میلگرد در بازار ایران هستند.
این سایزها به‌طور گسترده در اکثر پروژههای ساختمانی به عنوان میلگرد اصلی استفاده میشوند. ویژگی‌هایی مانند استحکام بالا، قیمت مناسب، تولید انبوه و سازگاری با طرح‌های مهندسی، باعث شده این گریدها در تمام مناطق کاربرد داشته باشد.
پرفروش ترین سایز میلگرد از نظر کارخانه تولیدکننده
در ایران کارخانه‌های تولید میلگرد زیادی فعال هستند، اما سهم بازار میان چند برند بزرگ تقسیم شده است. در ادامه، پرفروش ترین کارخانه‌ها را از نظر حجم عرضه و تقاضا معرفی می‌کنیم:
میلگرد ذوب آهن اصفهان
کارخانه ذوب آهن اصفهان به عنوان نخستین تولیدکننده فولاد در ایران، همچنان پرفروش‌ترین برند میلگرد کشور است. میلگردهای این کارخانه با استانداردهای جهانی و کیفیت بسیار بالا تولید میشوند. پیمانکاران بزرگ کشور معمولاً میلگرد ذوب آهن را به دلیل اطمینان از کیفیت، در اولویت خرید خود قرار می‌دهند.
از نظر میزان فروش، سایزهای ۱۲، ۱۴ و ۱۶ ذوب‌آهن اصفهان پرفروش ترین سایز میلگرد این برند به شما می‌آیند.
میلگرد نیشابور (فولاد خراسان)
این کارخانه دومین تولیدکننده بزرگ میلگرد در کشور است و محصولاتش در شرق و شمال شرق ایران بسیار پرفروش‌اند. میلگرد نیشابور در سایزهای ۸ تا ۳۲ تولید می‌شود و کیفیت آن با ذوب‌آهن رقابت می‌کند.
میلگرد ظفر بناب
در شمال‌غرب ایران، میلگرد ظفر بناب از پرفروش‌ترین برندهاست. قیمت رقابتی، کیفیت مطلوب و دسترسی آسان باعث شده این برند در پروژههای متوسط شهری محبوب باشد.
میلگرد آریان فولاد
کارخانه آریان فولاد یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان مقاطع فولادی در ایران است. موقعیت جغرافیایی مناسب و کیفیت مطلوب محصولات باعث شده میلگرد آریان فولاد در کنار برندهایی مانند ذوب‌آهن اصفهان و نیشابور جزوپرفروش ترین میلگردهای بازار داخلی باشد.
تفاوت قیمت و وزن میلگرد در سایزهای مختلف
یکی از نکات مهم برای خریداران، اطلاع از وزن میلگرد و قیمت هر شاخه آن است. وزن هر شاخه (۱۲ متری) با افزایش سایز میلگرد به صورت تصاعدی بالا می‌رود.
به عنوان مثال:
- میلگرد سایز ۸ → حدود ۵ کیلوگرم در هر شاخه
- میلگرد سایز ۱۲ → حدود ۱۰.۷ کیلوگرم
- میلگرد سایز ۱۶ → حدود ۱۸ کیلوگرم
- میلگرد سایز ۲۰ → حدود ۲۵ کیلوگرم
بنابراین، هنگام خرید میلگرد باید به این نکته توجه کرد که هرچه سایز بزرگ‌تر باشد، هزینه حمل‌ونقل و قیمت نهایی نیز افزایش می‌یابد.
در نتیجه، میلگردهای سایز متوسط نه‌تنها از نظر فنی بلکه از نظر اقتصادی نیز به‌صرفه‌ترند.
نقش میلگرد در پروژههای ساختمانی و عمرانی
میلگرد، شریان حیاتی هر سازه بتنی است. در ساختمان‌سازی شهری، معمولاً از ترکیب سایزهای مختلف میلگرد استفاده می‌شود. برای مثال:
- فونداسیون: سایز ۱۴ تا ۲۰
- ستون‌ها: سایز ۱۶ یا ۱۸
- تیرها: سایز ۱۲ تا ۱۶
- سقف‌ها و خاموت‌ها: سایز ۸ و ۱۰
در نتیجه، در هر پروژه ده‌ها تن میلگرد با سایزهای مختلف به کار می‌رود، اما همان‌طور که مشاهده می‌شود، سایزهای متوسط پرکاربردترین و پرفروش ترین سایز میلگرد هستند/
چشم‌انداز بازار میلگرد در ایران
بازار میلگرد ارتباط مستقیمی با وضعیت ساخت‌وساز، قیمت جهانی فولاد و نرخ ارز دارد.
در سال‌های اخیر، با افزایش هزینه‌های ساخت و نوسانات بازار ارز، تقاضا برای میلگردهای با سایز متوسط (به دلیل قیمت متعادل‌تر) افزایش یافته است.
پیش‌بینی می‌شود در صورت رونق پروژههای عمرانی دولتی، مصرف میلگردهای سایز بالا نیز رشد کند، اما همچنان گریدهای پایین‌تر پرفروش ترین سایز میلگرد هستند.
جمع‌بندی نهایی؛ پرفروش ترین سایز میلگرد
میلگرد به عنوان عنصر کلیدی در سازه‌های بتنی، در سایزهای گوناگون تولید می‌شود. اگر قصد خرید میلگرد برای پروژه ساختمانی دارید، بهتر است ابتدا نقشه سازه و نیاز فنی پروژه را بررسی کنید و سپس از بین سایزهای ۱۲ تا ۱۶ که پرفروش ترین سایز میلگرد ایران هستند، انتخاب نهایی را داشته باشید. در نهایت، برای اطمینان از کیفیت، خرید از برندهای معتبر مانند ذوب‌آهن اصفهان، فولاد خراسان، آریان فولاد و کویرکاشان توصیه می‌شود.
پرفروش ترین سایز میلگرد در ایران کدام است؟
سایزهای ۱۴ تا ۱۶ پرفروش ترین سایز میلگرد هستند.
سایز میلگرد بر قیمت آن چه تأثیری دارد؟
هرچه قطر میلگرد افزایش یابد، وزن و قیمت هر شاخه نیز بیشتر می‌شود؛ بنابراین سایزهای متوسط از نظر اقتصادی مقرون‌به‌صرفه‌ترند.
میلگردهای سایز بالا برای چه پروژههایی استفاده میشوند؟
میلگردهای ۲۰ تا ۳۲ میلیمتر در پروژههای سنگین مانند پلها، برجها، سدها و نیروگاهها به کار میروند.
