ورق روغنی نوعی ورق فولادی است که از طریق فرآیند نورد سرد تولید می‌شود و دارای کاربردهای فراوانی است. این ورق‌ها به خاطر ظاهر خاص و پوشش روانساز خود به این نام معروف شده‌اند. به عنوان یکی از محصولات کلیدی در دسته ورق‌های سرد، ورق روغنی از نظر مقاومت نسبت به ورق گرم برتری دارد و در صنایع مختلف به طور گسترده‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این مقاله، به بررسی ویژگی‌ها و کاربردهای این نوع ورق می‌پردازیم و به سوالاتی از قبیل “ورق روغنی چیست؟” و “انواع و کاربردهای آن کدامند؟” پاسخ خواهیم داد. با ما همراه باشید.
فهرست محتوا
ورق روغنی چیست؟
در ابتدا، به پرسش ورق روغنی چیست؟ خواهیم پرداخت. به طور کلی، ورق های فولادی به دو دسته اصلی ورق سرد و ورق گرم تقسیم می‌شوند. اگرچه فرآیند تولید هر دو نوع ورق بر اساس نورد است، اما تفاوت در دمای فرآیند تولید، منجر به تفاوت‌هایی در خواص مکانیکی و ظاهر آنها می‌شود. از آنجا که شکل‌پذیری فولاد در دماهای پایین کمتر است، فرآیند تولید ورق سرد نسبت به ورق گرم پیچیده‌تر است. البته، همین فرآیند دقیق‌تر موجب می‌شود که سطح ورق سرد از کیفیت بهتری برخوردار باشد. برای آشنایی بیشتر با تفاوت ورق گرم و سرد ، می‌توانید به لینک مشخص شده مراجعه کنید.
همان‌طور که در مقدمه اشاره شد، ورق روغنی به دلیل ظاهر خاص و پوشش روغنی سطح آن، به این نام شناخته شده است.
مشخصات ورق روغنی
ورق روغنی به دلیل استحکام بالا در برابر فشار و وزن‌های سنگین، کاربرد گسترده‌ای در صنایع مختلف دارد. این ورق علاوه بر مقاومت بالا، از قیمت مقرون‌به‌صرفه‌ای نیز برخوردار است که آن را به گزینه‌ای محبوب در میان مواد اولیه صنعتی تبدیل کرده است. سطح صاف، صیقلی و یکنواخت ورق روغنی، زیبایی ظاهری بیشتری نسبت به ورق گرم به آن می‌بخشد.
ورق روغنی قابلیت رنگ‌آمیزی دارد و می‌توان آن را تحت فرآیند گالوانیزاسیون قرار داد. به همین دلیل، این ورق به‌عنوان ماده اولیه در تولید ورق گالوانیزه و ورق رنگی مورد استفاده قرار می‌گیرد. ورق روغنی با کیفیت بالا و قیمت مناسب به طور گسترده تولید شده و در صنایع مختلف استفاده می‌شود.
نحوه تولید ورق روغنی
ورق‌هایی که با روش نورد سرد برای کاربردهای صنعتی آماده می‌شوند، با استفاده از روغن‌کاری، کیفیت بهتری پیدا می‌کنند. این فرآیند مزایای متعددی دارد، از جمله کاهش سایش غلتک‌ها، کاهش نیروی موردنیاز برای عملیات نورد، کاهش اصطکاک بین ورق و غلتک‌ها، کاهش دمای ورق و غلتک، و تسهیل در صاف و یکنواخت شدن ورق‌ها.
- برای تولید ورق روغنی ، ابتدا فولاد از فرآیند نورد گرم عبور می‌کند و سپس باید اسیدشویی شود. در این مرحله، لایه اکسیدی که بر سطح ورق سیاه قرار دارد، حذف می‌شود و ورق برای مراحل بعدی آماده می‌گردد.
- در گام بعدی، عملیات نورد سرد انجام می‌شود. در این مرحله، ورق سیاه با عبور از میان غلتک‌ها و اعمال نیروهای فشاری و کششی، ضخامتش کاهش می‌یابد و سطحی صاف و یکدست پیدا می‌کند.
- پس از این مرحله، ورق باید با روش بچینگ یا پیوسته آنیل شود. برای جلوگیری از اکسید شدن، ابتدا ورق روغن‌کاری شده و سپس فرآیند آنیل روی آن انجام می‌گیرد. در نهایت، ورق به صورت کویل جمع‌آوری می‌شود.
- در مرحله آخر، نورد سرد سطحی در دمای بسیار پایین انجام می‌گیرد که باعث یکنواخت و صیقلی شدن سطح ورق می‌شود و محصول نهایی با کیفیتی بالا آماده می‌گردد.
برای انجام نورد سرد و تولید ورق‌های روغنی، دو روش اصلی مورد استفاده قرار می‌گیرد که در ادامه به معرفی و بررسی آنها می‌پردازیم:
تولید ورق روغنی با سیستم پاشش مستقیم
این روش برای تولید ورق گالوانیزه که به روغن بیشتری نیاز دارد، به کار می‌رود. استفاده از سیستم پاشش مستقیم، امکان توزیع یکنواخت روغن روی سطح ورق را فراهم می‌کند و باعث می‌شود عملیات نورد سرد با دقت و سرعت بالاتری انجام شود. این روش کیفیت محصول نهایی را بیشتر می‌کند.
تولید ورق روغنی با سیستم پاشش مدار بسته
در این روش، روغن به منظور خنک‌کاری و روان‌سازی غلتک‌هایی که وظیفه صاف کردن ورق را دارند، به میزان کمتری اضافه می‌شود. این روش برای فرآیندهایی مناسب است که به حجم زیادی از روغن نیاز ندارند.
انواع ورق روغنی
ورق‌های روغنی بر اساس میزان شکل‌پذیری و خواص مکانیکی به سه دسته ST12، ST13 و ST14 تقسیم می‌شوند. این تقسیم‌بندی مطابق استاندارد DIN آلمان صورت می‌گیرد. در ادامه هر یک از آنها را به طور جداگانه معرفی کرده‌ایم:
ورق ST12 (کیفیت معمولی)
ورق روغنی ST12 به دلیل شکل‌پذیری معمولی، برای فرآیندهای ساده و عمومی شکل‌دهی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ورق که با نام ورق کششی یا معمولی شناخته می‌شود، در آلیاژ خود کربن کمتری دارد اما مقدار منگنز آن بیشتر است که موجب افزایش استحکام فولاد می‌شود. ویژگی‌های این ورق باعث شده برای کاربردهایی که نیاز به مقاومت بالا و شکل‌دهی ساده دارند، مناسب باشد. علاوه بر این، کیفیت سطحی بالای آن، در مواردی که دقت و ظرافت فرم‌دهی اهمیت دارد، کارآمد است.
کاربردها:
- تولید قطعات الکترونیکی
- ساخت کانتینر
- صنعت خودروسازی
- پوسته کوره‌ها
- کشتی‌سازی
- سازه‌های ساختمانی و صنعتی
- مخازن تحت فشار
ورق ST13 (نیمه کششی)
این نوع ورق، که با عنوان ورق نیمه کششی نیز شناخته می‌شود، دارای شکل‌پذیری بیشتری نسبت به ST12 است و برای فرآیندهای شکل‌دهی پیچیده‌تر به کار می‌رود. مقاومت این ورق در برابر تغییر شکل و قابلیت تحمل فرآیندهای کششی، آن را برای طراحی‌های پیچیده در صنایع مختلف، به ویژه خودروسازی، مناسب کرده است.
ویژگی‌ها:
- قابلیت جوشکاری بالا
- سطح صاف و براق
- پرداخت سطحی بهتر نسبت به محصولات نورد گرم
کاربردها:
- تولید لوازم خانگی و اداری
- ساخت قطعات خودرو
- سازه‌های صنعتی و ساختمانی
ورق ST14 (فوق کششی)
گرید ST14، با عنوان ورق فوق کششی، بیشترین میزان شکل‌پذیری را در میان این سه دسته دارد. این ورق به دلیل مقاومت کششی کمتر (بین 270 تا 350 مگاپاسکال) و ساختار نرم، برای فرآیندهای عمیق و پیچیده شکل‌دهی مناسب است.
ویژگی‌ها:
- قابلیت بالای جوشکاری
- سطح صاف و روغنی
- پرداخت سطحی با کیفیت
کاربردها:
- ساخت بدنه خودرو
- تولید قطعات مکانیکی پیچیده
- ساخت مخازن و ظروف فلزی صنعتی
کاربرد ورق روغنی
ورق‌های روغنی به دلیل ظاهر زیبا و کیفیت بالای سطح، در صنایعی که نیاز به مواد اولیه با ظاهری مناسب دارند، کاربرد گسترده‌ای دارند. از جمله خریداران اصلی این ورق‌ها می‌توان به صنعت ساختمان و ساخت‌وساز، تولید لوازم خانگی، خودروسازی، سازندگان قفسه و ابزارهای طبقه‌بندی، ساخت بشکه‌ها و مخازن فلزی و موارد مشابه اشاره کرد.
علاوه بر زیبایی، استحکام بالا و خواص مکانیکی مطلوب ورق‌های نورد سرد (ورق روغنی) آنها را به گزینه‌ای ایده‌آل برای ساخت بخش‌هایی از بدنه خودرو، به‌ویژه زیرساخت‌های آن، تبدیل کرده است.
همچنین، همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد، ورق‌های گالوانیزه از ورق‌های روغنی تولید می‌شوند. این ورق‌ها با پوشش فلز روی محافظت می‌شوند و در بخش‌های مختلف صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
کاربردهای ورق روغنی در صنایع مختلف:
| کاربرد | توضیحات |
| خودروسازی | در تولید قطعاتی مانند فیلترهای خودرو، گل‌گیر و سایر بخش‌های بدنه خودرو. |
| لوازم خانگی | برای ساخت انواع لوازم برقی و خانگی مانند اجاق گاز، یخچال، فر، کابینت آشپزخانه و موارد مشابه. |
| مقاطع فولادی | در تولید پروفیل‌های ساختمانی، صنعتی و پروفیل‌های مورد استفاده در درب و پنجره. |
| تولید مبلمان | در ساخت مبلمان اداری با استفاده از پروفیل‌های مبلی تولیدشده از ورق روغنی. |
قیمت و خرید ورق روغنی
قیمت ورق روغنی ، مانند بسیاری از محصولات در بازار آهن‌آلات، تحت تأثیر عوامل متعددی قرار می‌گیرد. عواملی نظیر قیمت جهانی سنگ‌آهن، هزینه سوخت، نوسانات ارزی، تورم‌های داخلی و جهانی و میزان عرضه و تقاضا در بازار از جمله مواردی هستند که می‌توانند بر قیمت نهایی این ورق‌ها تأثیر بگذارند.
با این حال، نوسانات قیمت در ورق‌های روغنی معمولاً کمتر از سایر محصولات فولادی است و این محصول را می‌توان با اطمینان بیشتری در بازه قیمتی پایدار تهیه کرد. برای استعلام قیمت انواع مقاطع فولادی مانند ورق روغنی ST12 ، قيمت ورق سياه ، میلگرد آجدار ، تیرآهن و دیگر محصولات، می‌توانید با کارشناسان ما تماس بگیرید. همچنین، امکان استعلام قیمت به‌صورت آنلاین از صفحه خرید هر یک از این مقاطع را نیز برایتان فراهم کرده‌ایم.
سخن پایانی
ورق روغنی یکی از پرکاربردترین مقاطع فولادی در صنایع مختلف از جمله ساخت‌وساز، خودروسازی، تولید لوازم خانگی و دکوراسیون داخلی است. این محصول از طریق فرآیند نورد سرد تولید شده و در مراحل مختلفی مانند آنیلینگ، نورد پوسته‌ای و روغن‌کاری فرآوری می‌شود.
به دلیل استحکام بالا و شکل‌پذیری بهتر نسبت به ورق‌های نورد گرم، ورق روغنی گزینه‌ای ایده‌آل برای صنایعی است که به پرسکاری دقیق نیاز دارند. در ایران، مجتمع‌های تولیدی مانند فولاد مبارکه اصفهان و فولاد غرب آسیا از جمله تولیدکنندگان اصلی این محصول هستند.
