آغاز معاملات گواهی سپرده میلگرد در بورس کالای ایران

در راستای تحقق شعار سال «سرمایه‌گذاری برای تولید» و با هدف تعمیق بازار سرمایه کالایی، بورس کالای ایران از آغاز معاملات گواهی سپرده میلگرد خبر داد؛ اقدامی که می‌تواند فصل تازه‌ای در شفافیت، تأمین مالی تولیدکنندگان و جذب سرمایه‌های خرد در صنعت فولاد کشور رقم بزند.

این تصمیم پس از ماه‌ها هماهنگی میان بورس کالا و تولیدکنندگان بزرگ فولاد اتخاذ شده و در کنار سایر ابزارهای مالی کالایی نظیر گواهی سپرده گندله، شمش روی، کاتد مس و قیر، تنوع کم‌نظیری را در دارایی‌های قابل معامله بازار فراهم کرده است.

گواهی سپرده کالایی؛ ابزاری نوین برای پیوند تولید و سرمایه‌گذاری

گواهی سپرده کالایی اوراق بهاداری است که نشان‌دهنده مالکیت دارنده آن بر مقدار معینی از یک کالای مشخص در انبارهای مورد تأیید بورس کالاست. به‌عبارت ساده‌تر، فردی که کالا را به انبار معرفی می‌کند، قبض انبار دریافت کرده و به‌ازای آن، گواهی سپرده کالایی صادر می‌شود که قابلیت معامله در بورس را دارد.

این ابزار نه‌تنها به عنوان پل ارتباطی میان تولیدکننده، انباردار، بورس کالا و سرمایه‌گذار عمل می‌کند، بلکه شفافیت و سهولت بیشتری را در معاملات کالایی به همراه می‌آورد. در واقع، گواهی سپرده کالایی باعث می‌شود تا خریداران بدون نیاز به جابه‌جایی فیزیکی، مالکیت کالای موردنظر خود را در قالب اوراق رسمی و قابل معامله به دست آورند.

ورود رسمی میلگرد به بازار گواهی سپرده کالایی

میلگرد به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین و پرمصرف‌ترین محصولات زنجیره فولاد، نقش حیاتی در پروژه‌های عمرانی کشور دارد. این محصول فولادی، با ویژگی‌های مکانیکی خاص خود، استحکام و دوام سازه‌ها را تضمین می‌کند و به همین دلیل، تقاضای گسترده‌ای در بازار دارد.

با توجه به اهمیت این محصول، راه‌اندازی گواهی سپرده کالایی میلگرد در بورس کالا، گامی کلیدی در جهت شفاف‌سازی بازار، تسهیل تأمین مالی و کاهش هزینه‌های مبادله محسوب می‌شود. خریداران و سرمایه‌گذاران می‌توانند از این پس با دریافت کد بورسی و از طریق کارگزاری‌های مجاز، گواهی سپرده میلگرد را خریداری کرده و مالکیت رسمی آن را در قالب اوراق بهادار به دست آورند.

پیشگامی شرکت صنعت تجارت پردیس آذربایجان

در این میان، شرکت صنعت تجارت پردیس آذربایجان نخستین مجموعه‌ای است که موفق به اخذ مجوز رسمی گواهی سپرده کالایی میلگرد از بورس کالای ایران شده است.

این شرکت، پس از طی مراحل دقیق ارزیابی فنی و انطباق کامل با استانداردهای انبارداری، موفق شد انبار خود را به عنوان انبار مورد تأیید بورس کالا ثبت کند. بر اساس مجوز صادره، میلگرد تولیدی این شرکت از این پس با نماد معاملاتی CD1RBR0001 در تابلو بازار مالی بورس کالا قابل معامله است.

به گفته مدیرعامل شرکت صنعت تجارت پردیس آذربایجان، این اقدام بخشی از استراتژی کلان شرکت برای توسعه حضور در بازار مالی کالایی کشور است. هدف از ورود به این سازوکار، افزایش شفافیت در قیمت‌گذاری، کاهش واسطه‌گری، تسهیل مبادلات، و ایجاد مرجع قیمتی دقیق‌تر برای میلگرد در کشور عنوان شده است.

همچنین این شرکت، با بهره‌گیری از زیرساخت‌های پیشرفته لجستیکی و انبارداری، آماده ارائه خدمات استاندارد به خریداران گواهی سپرده بوده و این اقدام را نقطه عطفی در مسیر توسعه بازار فولاد ایران می‌داند.

نحوه انجام معاملات گواهی سپرده میلگرد

بر اساس اطلاعیه رسمی بورس کالا، معاملات گواهی سپرده میلگرد تنها در روزهای دوشنبه هر هفته و به‌صورت حراج تک‌قیمتی برگزار می‌شود.

• پیش‌گشایش معاملات: از ساعت ۱۲:۴۵ تا ۱۴:۰۰
• حراج اصلی: رأس ساعت ۱۴:۰۰

خریداران پس از خرید گواهی، تا روز شنبه هفته بعد مهلت دارند نسبت به دریافت کالای خود از انبار اقدام کنند. در صورت عدم مراجعه در مهلت مقرر، گواهی منقضی می‌شود و هزینه‌های انبارداری بر عهده خریدار خواهد بود.

الزامات و مدارک لازم برای خرید گواهی سپرده میلگرد

برای خرید گواهی سپرده میلگرد از بورس کالا، متقاضیان باید ابتدا از طریق سامانه سجام نسبت به دریافت کد بورسی اقدام کنند. سپس با مراجعه به کارگزاری منتخب، مدارک زیر را ارائه دهند:

برای اشخاص حقیقی:

• تصویر کارت ملی و شناسنامه
• شماره حساب بانکی فعال
• ارائه پروانه ساخت پروژه ساختمانی

برای اشخاص حقوقی:

• مدارک ثبتی شرکت شامل اساسنامه و روزنامه رسمی
• مدارک شناسایی اعضای هیئت‌مدیره و صاحبان امضا
• کد بورسی و حساب بانکی شرکت

پس از احراز مدارک، کارگزاری سفارش خرید را در سامانه بورس ثبت کرده و در صورت انجام معامله، فاکتور رسمی صادر می‌شود.

کارمزدها و هزینه‌های معاملاتی

بر اساس مقررات فعلی بورس کالا، مجموع کارمزد خرید گواهی سپرده میلگرد به نسبت ارزش معامله محاسبه می‌شود:

• کارمزد کارگزاری: ۰.۱۱۷٪
• کارمزد بورس کالا: ۰.۰۴۷۵٪
• کارمزد سازمان بورس: ۰.۰۲٪

ویژگی‌های فنی و نمادهای معاملاتی

این مقادیر به‌صورت خودکار از حساب مشتری در کارگزاری کسر می‌شود.

میلگردهای عرضه‌شده در بورس کالا عمدتاً از نوع A3-18 هستند که توسط تولیدکنندگان معتبر کشور از جمله فولاد سپید فراب کویر، ذوب آهن اصفهان، فولاد آذربایجان، جهان فولاد سیرجان و فولاد خراسان تولید می‌شوند.
نمادهای معاملاتی هر محصول با ساختار استاندارد در سایت بورس کالا و tsetmc.com قابل مشاهده است.

برای نمونه، میلگرد A3-18 فولاد کویر با نماد «میل۰۱۰۹ن۰۱» در تابلو بورس قابل معامله بوده و اطلاعات مربوط به قیمت میلگرد، حجم و ارزش روزانه آن به‌صورت عمومی منتشر می‌شود.

مزایای اقتصادی و مالی گواهی سپرده میلگرد

ورود میلگرد به بازار گواهی سپرده کالایی، مزایای متعددی برای فعالان اقتصادی، سرمایه‌گذاران و تولیدکنندگان به همراه دارد:

1. افزایش شفافیت قیمتی: قیمت‌های معاملاتی به‌صورت روزانه در سامانه بورس منتشر می‌شود و امکان دسترسی برابر برای تمام فعالان بازار فراهم است.
2. کاهش هزینه‌های مبادله: حذف واسطه‌ها، کاهش هزینه حمل‌ونقل و انبارداری از جمله مزایای اصلی این روش است.
3. افزایش نقدشوندگی بازار: دارندگان گواهی می‌توانند به‌راحتی مالکیت خود را به دیگران منتقل کنند یا از آن به‌عنوان وثیقه استفاده نمایند.
4. تسهیل تأمین مالی تولیدکنندگان: گواهی سپرده می‌تواند به‌عنوان وثیقه رسمی نزد بانک‌ها و مؤسسات مالی مورد استفاده قرار گیرد.
5. جذب سرمایه‌های خرد: سرمایه‌گذاران کوچک می‌توانند با خرید گواهی‌های کم‌حجم، در بازار فولاد مشارکت کنند.

چالش‌ها و الزامات اجرایی

با وجود مزایای فراوان، موفقیت این ابزار مالی نیازمند زیرساخت‌های فنی دقیق و استانداردسازی کامل فرآیند انبارداری است.

• هر انبار باید از سوی بورس کالا تأیید و تحت نظارت مستمر باشد.
• فرآیند تحویل فیزیکی باید با هماهنگی دقیق میان انباردار و خریدار انجام گیرد.
• آگاهی و آموزش فعالان بازار درباره نحوه خرید، تحویل و استفاده از گواهی‌ها باید تقویت شود.

همچنین، نبود بازار ثانویه فعال در برخی از گواهی‌ها (همچون میلگرد) ممکن است نقدشوندگی را تا حدی کاهش دهد. ازاین‌رو توسعه بسترهای معاملاتی و ارتقای قوانین مرتبط، از الزامات آینده این طرح است.

آینده بازار گواهی سپرده میلگرد در ایران

کارشناسان معتقدند با گسترش گواهی سپرده در حوزه فولاد، امکان راه‌اندازی صندوق‌های سرمایه‌گذاری کالایی نیز فراهم خواهد شد؛ صندوق‌هایی که سرمایه‌های خرد را جذب و به تولید اختصاص می‌دهند. این تحول، نه‌تنها موجب افزایش کارایی بازار فولاد می‌شود بلکه مسیر تازه‌ای برای تامین مالی پایدار صنایع مادر کشور باز خواهد کرد.

از سوی دیگر، ایجاد مرجع قیمتی دقیق و رسمی برای میلگرد، می‌تواند به ثبات بازار و کاهش نوسانات قیمتی کمک کند. این امر به‌ویژه برای فعالان صنعت ساختمان، پیمانکاران و پروژه‌های بزرگ عمرانی اهمیت بسزایی دارد.

جمع‌بندی

آغاز معاملات گواهی سپرده کالایی میلگرد در بورس کالای ایران، به رهبری شرکت صنعت تجارت پردیس آذربایجان، نقطه عطفی در تحول بازار فولاد کشور محسوب می‌شود. این ابزار نوین، ضمن افزایش شفافیت و کاهش هزینه‌ها، امکان مشارکت گسترده‌تر سرمایه‌گذاران و تولیدکنندگان را فراهم کرده و مسیر جدیدی برای تأمین مالی صنایع فولادی گشوده است.

در صورت تداوم توسعه زیرساخت‌ها و فرهنگ‌سازی در میان فعالان بازار، گواهی سپرده میلگرد می‌تواند در آینده‌ای نزدیک به یکی از مهم‌ترین ابزارهای سرمایه‌گذاری و مرجع قیمتی صنعت فولاد ایران تبدیل شود — گامی مؤثر در جهت تحقق واقعی شعار «سرمایه‌گذاری برای تولید».