در شرایطی که مذاکرات میان ایران و آمریکا دوباره در جریان است، توجه زیادی بر تاثیر این گفتگوها بر اقتصاد صنعتی کشور معطوف شده است. تاکنون سه دور مذاکره غیرمستقیم برگزار شده که تا حدی امیدواری در فضای اقتصادی ایجاد کرد. اما به تعویق افتادن دور چهارم مذاکرات، موجب شده بازار فولاد با تردید روبرو شود. این بلاتکلیفی سیاسی، نخستین تاثیر خود را در قیمت ارز، کاهش تقاضا و تولید فولاد نشان داده است.
صنعت فولاد که نقش اساسی در توسعه زیرساخت‌های کشور دارد، با چالش‌های متعددی روبرو است. اگر روند گفت‌وگوهای سیاسی به دستیابی به توافق منجر شود و موانعی مانند تحریم‌ها رفع شوند، ایران می‌تواند بار دیگر جایگاه خود در صنعت فولاد را احیا کند. چنین تغییری می‌تواند به احیای ظرفیت‌های بلااستفاده، کاهش هزینه تولید و افزایش بهره‌وری در صنعت فولاد بینجامد.
به نتیجه نرسیدن مذاکرات می‌تواند پیامدهای منفی زیادی برای صنعت فولاد و بازار آهن آلات در پی داشته باشد. در صورت اتفاق افتادن این سناریو و ادامه‌دار شدن محدودیت‌های مالی، هزینه‌های تولید فولاد به‌شدت افزایش یافته و توان رقابتی تولیدکنندگان را در بازار داخلی به شدت کاهش می‌یابد. در مقابل، کاهش فعالیت‌های عمرانی، موجب شده بازار داخل ظرفیت استفاده از تولیدات بالا را نداشته باشد و ممکن است قیمت‌ها تا مرز زیان یا حتی پایین‌تر از هزینه تولید سقوط کند.
فولاد محور اصلی شبکه‌ای گسترده از صنایع وابسته به شمار می‌رود و سرنوشت آن به تصمیم‌های اقتصادی و دیپلماتیک مرتبط می‌شود. با اعلام به تعویق افتادن دور چهارم مذاکرات ایران و آمریکا، واکنش‌های محسوسی در بازارهای داخلی شکل گرفت که نشان می‌دهد تا چه اندازه صنعت فولاد به مسائل سیاسی و مذاکرات خارجی وابسته است. بازار آهن‌آلات نیز علائمی از افزایش قیمت به‌ویژه در قیمت میلگرد را نشان داد.
زنجیره فولاد در بحران؛ از ماشین‌آلات فرسوده تا افت فروش
یکی دیگر از چالش‌های اساسی در صنعت فولاد، به فرسودگی زیرساخت‌های صنعتی بازمی‌گردد. سال‌ها تکیه بر انرژی ارزان موجب شده تا فرآیند نوسازی ماشین‌آلات به تعویق بیفتد. در چنین وضعیتی، نبود اطمینان نسبت به تأمین مستمر انرژی، پروژه‌های صنعتی را در موقعیتی پرریسک قرار داده و باعث شده سرمایه‌ها به جای ورود به بخش تولید، به سمت بازارهای سوداگرانه هدایت شوند. واقعیت این است که وقتی حتی تأمین پایدار برق یا گاز یک خط تولید قابل تضمین نیست، جذب سرمایه‌گذار به چالشی جدی تبدیل می‌شود. با این حال، از زمان آغاز گفت‌وگوهای سیاسی میان ایران و آمریکا، روند قیمت‌ها در زنجیره فولاد با کاهش نسبی همراه بوده و حباب قیمتی در این بخش تخلیه شده است.
از دلایل افت فروش فولاد، کاهش ساخت‌وساز و افت فعالیت‌های عمرانی و کاهش محسوس تقاضا بوده است. افزایش هزینه تولید در داخل کشور، در کنار حضور رقبایی مانند چین، هند و ترکیه که محصولات خود را با قیمت‌های پایین‌تری به بازارهای منطقه عرضه می‌کنند، موجب شده موقعیت ایران در این بازارها تضعیف شود و بخشی از سهم خود را از دست بدهد.
